ब्लग

वैवाहिक अङ्गीकृत नागरिकता र राष्ट्रियता

अधिवक्ता शैलेन्द्र अम्बेडकर प्रतिनिधि सभाको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले नेपाली पुरुषसँग विवाह गर्ने विदेशी महिलालाई ७ वर्षपछि मात्र वैवाहिक अङ्गीकृत नागरिकता दिने व्यवस्थासहित नागरिकता...

‘आइफोन बोक्ने आन्दोलनकारी’

-बिपिन गैरे कोरोना माहामारीका बेला सरकारको कार्यशैली, असंवेदनशीलता र कुशल नेतृत्वको अभावका कारण देशभर स्वतस्फूर्तरुपमा युवाहरू केही दिनयता विरोधमा निस्किरहेका छन्, निकै संयमित र रचनात्मक ढंगमा । तर, उनीहरूप्रति...

स्नातकोत्तरसम्मकै नतिजा आन्तरिक मूल्याङ्कनबाट गरौँ

माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को अन्योलमा रहेका करिब पाँच लाख विद्यार्थी अहिले मानसिक तनावबाट मुक्त भएका छन् । सरकारले एसईईको परीक्षा आन्तरिक...

कोरोना महामारी र हाम्रो आगामी जीवनशैली

सन् २०१९ को अन्त्यतिरबाट चीनको उहान सहरबाट सुरु भएको नोबेल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को महामारीले सबै राष्ट्रका सबै समुदायका मानिस आक्रान्त छन् । विशेषगरी वृद्ध, गर्भवती, बालबालिका, दीर्घ रोगी तथा...

प्रदेश ५ सरकारको अमूर्त ‘मिनी नेपाल’ सपना !

गत असार १ गते सातवटै प्रदेश सरकारले प्रादेशिक बजेट सार्वजनिक गरेका छन् । त्यसै क्रममा प्रदेश ५ का अर्थ तथा मुख्यमन्त्री शङ्कर पोखरेलले प्रदेश ५ लाई ‘मिनी नेपाल’ बनाउने सङ्कल्पका...

विकासमा युवा उद्यमशीलताको भूमिका

-गोपाल खनाल देश नागरिकको साझा घर हो । भौगोलिक रूपमा सीमाबद्ध परिधि हो देश । विकास उन्नति, प्रगतिको पर्याय हो । युवा देशका संवाहक हुन् भने उद्यमशीलताले कुनै पेसा...

न्यायको याचनाले निम्त्याएको अन्याय

सानै हुँदा सुनेको एउटा कथा सम्झना छ । त्यसबेला कम्युनिस्ट सङ्गठन विस्तारका लागि झोला बोकेर थुप्रै मानिस गाउँतिर छिरेका थिए । कथावाचक पनि कम्युनिस्ट झोले हुन् भन्ने लाग्थ्यो । तर...

बुद्ध जन्मभूमिको आवाज र नेपाल–चीन सम्बन्ध

-शैलेन्द्रबहादुर थापा नेपालको लुम्बिनीमा सिद्धार्थ गौतम ईपू ६२३ वैशाख शुक्ल पूर्णिमाका दिन जन्मिई ईपू ५८८ वैशाख शुक्ल पूर्णिमामा भारतको बोधगयामा बुद्धत्व प्राप्त गरेको वर्षदेखि चीनमा बुद्धधर्म प्रचार सुरु भएको...

बाबुरामको त्याग र मधेसप्रतिको दृष्टिकोण

डाक्टर बाबुराम भट्टराईको जादुको छडी देखेर यतिबेला धेरै मान्छे पागलझैँ बनेका छन् । उनलाई तथानाम गाली गर्दै हिँडेका छन् । जसको कुनै सीमा छैन । अहिले पनि मधेसीलाई पहाडी शासकहरुले...

युवाहरुको स्वस्फुर्त प्रदर्शन र ब्राण्डेड राजनीतिको अधोपतन

कोरोना संक्रमण बढ्दै गएको अवस्थामा सरकारी अकर्मन्यता र भ्रष्टाचारको विरोध गर्दै युवाहरुको स्वस्फुर्त प्रदर्शन देशव्यापी बन्दै गएको छ । सामाजिक सञ्जालमार्फत जोडिएका युवाहरुले मूलतः कोरोना संक्रमण व्यवस्थापनमा सरकारको गैरजिम्मेवार क्रियाकलाप...

तयारीबिना खुलाइएको लकडाउन महँगो पर्नसक्छ

सङ्कटमा नै व्यक्तिको पहिचान एवं योग्यताको वास्तविक परीक्षण हुन्छ । सङ्कटमा नै व्यक्ति, संस्था, कर्मचारीतन्त्र, सरकार र नेताको व्यवस्थापकीय क्षमताको परिचय पाइने हो । सामान्य अवस्थामा त धेरै कुरा आफ्नो...

प्रस्तावित खरिद ऐन संशोधन र अबको बाटो

- ई. कपिल आचार्य सार्वजनिक खरिद सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको ऐन ‘सार्वजनिक खरिद ऐन, २०६३’, एक दशकपछि केही नेपाल ऐन संशोधन गर्न बनेको ऐन, २०७२ र पहिलो संशोधन २०७३...

लकडाउन, महिला र पितृसत्तात्मक सोच

-सम्झना श्रेष्ठ कोभिड–१९ का कारण देश अहिले लकडाउनमा छ । हामी सबै आफ्नो घरभित्र लक भएका छौँ । लकडाउनको करिब ८० दिन भइसकेको छ । अहिले आफ्नो व्यस्त जीवनको...

प्रयोगशालाकर्मीको अनुभव : कोरोनाले ल्याएको त्यो कहालीलाग्दो मध्यरात

-सुनिता न्यौपाने बुझ्न खोज्नेलाई बुझाउन नसकिने र बुझ्नेले अझ बुझ पचाउने यो पेसा अनौठो छ । आजकाल धेरै मानिसलाई कोरोनाले गर्दा प्रयोगशाला भन्ने शब्द पनि थाहा भयो । प्रयोगशाला...

भारतसँगको कूटनीति र हाम्रो राजनीतिक जटिलता

-शिवप्रसाद नेपाल बो बेन्नेटको भनाइ छ– उचित समयमा उचित कुरा भन्नु वा गर्नुभन्दा पनि कुनै पनि बेला गलत कुरा वा काम नगर्नु नै कूटनीति हो । नेपाल र भारतबीच...

'जातिको कुरा नगरौं' भन्ने भ्रममा नपरौं

कुराकानीको दौरानमा 'जात वा जातिको कुरा नगर' भन्ने सुनिन्छ । यस्तो कुरा भन्ने को होला भन्ने प्रश्न उठ्छ ? दलितहरू ? आदिवासीहरू ? वा मधेसकाहरू ? वा पिछडा वर्गकाहरू ?...

‘यो त्रेतायुगको रामराज्य होइन, कलियुगको कम्युनिष्ट राज्य होः कर तिर्न तयार हुनुहोस्’

राम अयोध्याको राज सिंहासनमा बसेको भोलिपल्ट भरतले राज्यको ढुकुटी देखाउँदै भने ‘दाई तपाईं वनबास गएको १४ वर्षपछि यो राजदरबार र राजढुकुटीको अवलोकन गर्दै हुनुहुन्छ । मैले पिताश्रीले जम्मा गर्नुभएको ढुकुटीबाट...

बालबालिकाको जीवनमाथि खेलबाड नगरियोस्

पुरै विश्व यतिबेला कोरोना भाइरसको महामारीबाट आक्रान्त बनिरहेको छ । महामारीबाट विश्वभरि ७० लाख भन्दा बढी मानिसहरु प्रभावित भएका छन् भने ४ लाख भन्दा धेरै मानिसहरुको ज्यान गइसकेको छ र...

वातावरण संरक्षण: जिम्मेवारी मात्र होइन, प्राथमिकता समेत हो

बिजय पौडेल बिराट संसारिक अस्तित्वभित्र समाहित बिभिन्न रुपछ्टाहरु अद्वितीय बिबिधता एबम सौन्दर्यताको रसाउनुभुतिको अनुपम सङम नै वातावरण हो। परिष्कृत तथा सरल भाषामा वातावरण...

रुकुम घटना : मानवता नै कलङ्कित बनाउने अपराध

रुकुम जिल्लाको चौरजहारी नगरपालिकाको सोती गाउँमा जेठ १० गते जघन्य आपराधिक घटना घट्यो । यसका बारेमा मुलुकभित्र र बाहिरका मानिसले आफ्ना धारणा विभिन्न मिडिया, सामाजिक सञ्जाल तथा सडकमा जुलुस प्रदर्शनमार्फत...

बजेटबारे अनभिज्ञ मन्त्री

राजनीतिको मैदान बाहिरका अतिरिक्त खेलाडीका रूपमा रहेका तर नेतृत्वको दह्रो आशीर्वाद प्राप्त गरेका अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले दुईवटा निकै आलोचनात्मक बजेट ल्याएका थिए । तर धेरैले यस पटक नयाँ अर्थमन्त्रीले...

स्थानीय सरकारका प्राथमिकताहरु

विश्वभरी फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड १९) ले विश्वका मानवजातिलाई सङ्कटग्रस्त बनाएको छ । विकसित र शक्ति सम्पन्न भनिएका मुलुकहरु सबैभन्दा बेसी पीडा बेहोरिरहेको वर्तमान सन्दर्भमा नेपाल जस्तो मुलुक जो भरखर...

सामुदायिक वन र महिला सशक्तीकरणको सवाल

-भारती पाठक आजभन्दा ३० वर्ष अगाडिसम्म उराँठलाग्दा डाँडाकाँडा र रित्ता बगरजस्ता तराईको ठूलो समथर भूमि देख्दा धेरैको मन रुन्थ्यो । तर आज त्यस्ता कैयौं क्षेत्रहरु हराभरा मात्रै भएका छैनन्,...

भाषणबाजी होइन अभिभावक बन्नुस् प्रधानमन्त्रीज्यू !

सर्वप्रथम तपाईंंलाई धेरै बधाई अनि धन्यवाद दिन चाहन्छु प्रधानमन्त्रीज्यू । तपाईंंको नेतृत्वमा अन्य सबै दलहरुको सहयोगले नेपालले आफ्नो गुमेको भूभाग कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरालाई आफ्नो नयाँ नक्सामा समेटेर सार्वजनिक गरेको...

रुकुम घटनामा फैलाउन खोजिएको जातीय विद्वेष

-झकबहादुर मल्ल ‘सुदीप’ गत जेठ १० गते पश्चिम रुकुमको सोत भन्ने ठाउँमा एउटा दुखद्, अकल्पनीय, अमानवीय तथा बर्बर घटना घट्यो । उक्त घटनामा यो आलेख तयार पार्दासम्म पाँच जनाको...

'कोरोनाबाट मृत्यु हुनेको अन्तिम संस्कारमा परम्पराको पालना हुन नसक्नु गम्भीर कमजोरी'

कोभिड १९ का कारण सिर्जित भय र त्रासले नेपाली समाजको एउटा तप्का अमानवीय र बर्बर बन्ने अवस्था देखियो । जिम्मेवार व्यक्ति र निकाय यस विषयमा समयमा नै गम्भीर नहुने हो...

चौरजहारी घटनाका केही भ्रम र यथार्थ

-मेगराज खड्का रुकुम पश्चिम चौरजहारी नगरपालिकाको सोती गाउँमा शनिबार साँझ भएको घटना अहिले देशभरीमा एउटा चर्चा र चासोको विषय भएको छ । संसद, सडक, स्थानीय तथा राष्ट्रिय संचारमाध्यमहरुमा प्रमुखताका...

कोरोना उपचारमा स्वास्थ्यकर्मी र आम नागरिकको दायित्व

कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणले सम्पूर्ण मानव जातिलाई नै चुनौती दिइरहेको छ । ४, ५ महिनाको अवधिमा महामारी नियन्त्रणसम्बन्धी विभिन्न अनुमान गरिँदै आएको छ । दोस्रो विश्वयुद्धपछि सबैभन्दा बढी त्रास कोरोनाले निम्त्याएको...

गणतन्त्रको पोस्टमार्टम – नक्सामा लिम्पियाधुरा र फेसबुक ट्वीटरमा युवा आन्दोलन

केही दिनअघि काठमाडौंको कीर्तिपुरमा एक वृद्धको शव फेला पर्‍यो । नाम्लो बोकेको अवस्थामा भेटिएको शव कुनै भरियाकर्म गरेर जीविकोपार्जन गर्ने श्रमजीवि नागरिकको थियो भनेर अनुमान लगाउन गाह्रो थिएन । प्रहरीले...

कोरोना सङ्कट व्यवस्थापनमा स्थानीय सरकारको भूमिका

-नवराज दवाडी चीनको औद्योगिक प्रान्त हुबेईको राजधानी उहानमा पहिलो पटक गत डिसेम्बरमा देखिएको कोरोना भाइरस सङ्क्रमण हाल विश्वका प्रायः सबै देशमा फैलिइसकेको छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले विश्व महामारीको...

के कोरोना भाइरसबाट कालाजातिका मानिस बढी मरेका छन् ?

कोरोना भाइरसको महामारी अमेरिकामा भयावह रूपले फैलिएको छ । यो लेख तयार गर्दासम्म अमेरिकामा मात्र ९३ हजार मानिसको मृत्यु भइसकेको छ । अमेरिकाको न्युयोर्क त अझ यसको केन्द्रविन्दुका रूपमा उदय...

कालापानी समस्या र नेपालले गर्नुपर्ने तयारी

-महेश कुमार बर्तौला सरकारले नेपालको आफ्नै भूभाग लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानी क्षेत्र समेटेको नेपालको नयाँ नक्सा जारी गरेको छ । यो अत्यन्तै ऐतिहासिक र महत्त्वपूर्ण काम हो । विश्व...

कोभिड-१९ः सफल महिला नेतृत्व

कोभिड-१९ ले मानवीय दिनचर्या अस्तव्यस्त छ। दिनप्रतिदिन क्षति बढ्दै छ । जिम्मेवार व्यक्तिहरू रोग निराकरण गर्ने कुरामा करिब करिब विश्वस्त भै सकेका छन् । मानवसभ्यताको करिब २ हजार वर्षको इतिहासलाई...

आत्मनिर्भर हुन आगामी बजेटले समेट्नुपर्ने क्षेत्र

-निराजन मैनाली र तिलकप्रसाद उपाध्याय कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण रोकथामका लागि मुलुकभर लकडाउनको अवस्था रहे पनि आर्थिक वर्षको बजेट जेठ १५ गते प्रस्तुत गर्नुपर्ने संवैधानिक प्रावधानका कारण अर्थ मन्त्रालय जोडतोडका...

पर्यटन क्षेत्रमा सङ्कट : अब के गर्ने ?

-सुदर्शन न्यौपाने चीनमा कोभिड–१९ महामारीको रूपमा फैलँदै गर्दा विश्वले यो भाइरसले यति डरलाग्दो विश्वव्यापी रूप लेला भन्ने आँकलन हामी कसैले गर्नै सकेनौँ । विश्व अर्थतन्त्रलाई जिरो ग्राउन्डमा ल्याउने खालको...

शिर झुकाएर होइन आँखा जुधाएर बहस गरौँ

नेपालले नयाँ राजनीतिक नक्सा जारी गरेसँगै नेपाल–भारत कूटनीतिक सम्बन्धमा नयाँ अवस्था सिर्जना भएको छ । नेपालले नयाँ नक्सा जारी गरेसँगै मनिषा कोइरालाले गरेको एक ट्वीटका कारण भारतीय मिडियामा हलचल पैदा...

बेपत्ता योद्धाको सार्वजनिक गर्नेतिर ध्यान देऊ

जेठ ७ गते नेपालमा ‘बेपत्ता योद्धा स्मरण दिवस’ को रूपमा स्मरण गर्दै आइरहेको दिन हो । २०५६ साल जेठ ७ मा काठमाडौँको सुुन्धाराबाट एकै पटक, एकै ठाउँमा नेकपा (माओवादी) का...

आस र त्रासका बीच मेरो अप्रत्यासित नेपाल भ्रमण

डा. अनामिका पाण्डे सदा झैं त्यो दिनपनि एउटा नियमित शुक्रवार मात्रै थियो, फरक यत्ति थियो कि त्यसै दिन मेरो जन्म दिन परेको थियो । शुक्रवार मध्यपूर्वी देशहरूमा सार्वजनिक बिदा...

कोरोनाकालमा प्लेगको सबक, गरिबमाथिको अन्यायले कसरी बदल्यो इतिहास ?

भनिन्छ, महामारीहरुले समाज र संसारको दिशा बदलिदिन्छन् । भारतका सन्दर्भमा वर्ष १८९६÷९७ को बुबोनिक प्लेग सायद इतिहासकै सबैभन्दा ठूलो मोड हो । प्लेग र हैजाजस्ता महामारीको कहरबाट भारतीय समाज...

श्रद्धा सुमन कमरेड मदन भण्डारी !

मदन भण्डारीको राजनीतिक उदय त्यतिखेर भयो जतिखेर नेपाल निरङ्कुश राजतन्त्रबाट बहुदलीय प्रजातान्त्रिक र संवैधानिक राजतन्त्रात्मक व्यवस्थामा सङ्क्रमण हुँदै थियो भने सोभियत सङ्घ र पूर्वी युरोपमा ‘समाजवाद’को पतन भइरहेको थियो ।...

म पनि मधेशी