ब्लग

गणतन्त्रको यात्रा

वरिष्ठ राजनीतिज्ञ नरहरि आचार्यद्वारा लिखित गणतन्त्रको यात्रा दैनिकीबाट बनेको पुस्तक हो । ६३६ पृष्ठ भएको यस पुस्तकभित्र नेपालमा गणतन्त्र भित्र्याउनु अघिको त्यो कठिन समयको यात्रा लेखिएको छ । त्यसमा लेखकले...

प्रधानमन्त्रीज्यू ! अब विश्राम लिनुस्

-रणधीर चौधरी सम्माननीय प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीज्यू, तपाईंको स्वास्थ्य लाभको कामना हरेक नागरिकले गरिरहेका छन् । तपाईंको स्वास्थ्य गम्भीर भएर अस्पताल भर्ना भएको बेला तपाईंका आलोचकले पनि सामाजिक...

पूर्ण प्रजातन्त्रको आवश्यकता

-रिना भट्ट विश्वमा समाज परिवर्तनसँग पुराना चिजको बहिष्कार हुँदैछन् । पुरानो व्यवस्थले प्रजातन्त्रका नाममा सम्पूर्ण मानवलाई भ्रम छर्ने काम गरिरहेको छ । त्यसको विरोध सर्वत्र हुँदैछ । विश्व प्रजातान्त्रिक...

कसरी उठ्यो चिलीमा नवउदारवादविरुद्ध जनउभार ?

ल्याटिन अमेरिकी देश चिलीमा अहिले नव उदारवादविरुद्ध आन्दोलन चलिरहेको छ । भनिन्छ इतिहासका निर्माता जनता हुन् । आज तिनै जनता जसले आफ्नो इतिहासको निर्माण गरे । उनीहरु नै चिलीबाट नवउदारवादको...

व्यङ्ग्य : अध्यात्मिक संसारका मत्ता हात्ती

धार्मिक, राजनीतिक, सामाजिक, शैक्षिक र सांस्कृतिक क्षेत्रका अभियन्ता भई परसेवामा अभ्यस्त हुने निष्कामकर्मी नै परमार्थी भावनाका जोगी हुन् । तर यो कराल कलि कालमा अपवादबाहेक अत्यधिक जोगी भने भोगी,...

निरिह पशुको बध : पाप कि पुण्य ?

तपाईंले भगवान्लाई कसरी बुझ्नुहुन्छ ? भगवान्, ईश्वर, अल्लाह, गड, परमेश्वर भन्नु सायद नामको आस्था पनि त हुन सक्ला ? सन्दर्भ– नेपालको बारा जिल्लाअन्तर्गत पर्ने शक्तिपीठमध्येको प्रसिद्ध गढीमाई मन्दिरमा पाँच–पाँच वर्षमा...

स्थानीय सरकार कसरी सफल बनाउने ?

नेपालमा लामो समयको राजनीतिक सङ्घर्ष, त्याग र बलिदानबाट सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापना भयो । सङ्घीय संरचनाअनुसार अहिले सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय गरी तीन तहका सरकारहरु जनताबाट निर्वाचित भएर क्रियाशील रहेका...

एकीकृत जनक्रान्तिको अर्थराजनीतिक परिधि

-उदयबहादुर चलाउने ‘दीपक’ नेपाली जनताले प्रत्येक दिन सुन्ने र हेर्ने समाचारका अधिकांश हिस्सा भ्रष्टाचारका काण्डले भरिएका हुन्छन् । वाइडबडी काण्ड, बालुवाटार जग्गा काण्ड, एनसेल काण्ड यी पछिल्ला केही चर्चित...

प्रधानमन्त्रीका फेरिएका चुनौती

-रामहरि नेपाल तत्कालीन नेकपा एमाले र माओवादीबीच पार्टी एकताका बेलामा भएको सहमतिअनुसार गर्ने भनिएको बहुप्रतिक्षित दुई अध्यक्षबीच कार्य विभाजन र मन्त्री परिषद् पुनर्गठन भर्खरै सम्पन्न भएको छ । पार्टी...

नारी स्वतन्त्रताको प्रश्न

देवी काफ्ले हाम्रो समाजमा नारीलाई पुरुषका सम्पत्ति ठान्ने सोच अद्यपि छ । नारी पुरुषका लागि मात्र हो, आफैमा ऊ अपूर्ण हुन्छे भन्ने सोचले ग्रस्त छ हाम्रो समाज । तसर्थ...

सीमा विवाद भूगोलको मात्रै प्रश्न होइन

दसैँमा व्यस्त हुने समयमा सभामुख कृष्णबहादुर महरा प्रहरी हिरासतमा जानुपर्यो । नेपालीले दसैँमा जानी नजानी महराले पिएकोे भनिएको रक्सी खोजी खोजी पिए । रक्सी दोकानकी बहिनीले मात्रै होइन, श्रीमतीले पनि...

विभेद नै उच्च जातको धर्म !

त्यो दिन सम्झँदा आज पनि मन अमिलो हुन्छ । त्यसबेला म विभेद सहन बाध्य थिएँ । विभेदको प्रतिवाद गर्ने क्षमता ममा थिएन । म ग्रामीण भेगको दलित र गैरदलितहरूको मिश्रित...

सीमा सुरक्षाको दीर्घकालीन निकास

भारतले जारी गरेको आफ्नो नक्साभित्र लिम्पियाधुरालगायत कालीवारिको त्रिदेशीय क्षेत्रलाई समेत राखेको समाचारसँगै नेपाली मनमा राष्ट्रिय गरिमाको पीडा बढेको छ । नेपाली जनमानसमा राष्ट्रिय स्वाधीनताको घाउ दुखेको छ । देशको...

टोल कपमा राजनीतिक हुटिङ !

अरूले वल्र्ड कप खेल्छन्, हामी टोल कप ! माथिको वाक्य, सन् २०१८ को रसिया विश्वकपताका मेरो एउटा साथीको फेसबुक स्ट्याटस हो । नेपालीहरुले विश्वकपमा सहभागिता नजनाए पनि खेलकुदप्रतिको क्रेज कम्तीको...

‘सानो जातकी भएर ठूलो बन्न नखोज !’

२०७४ पौष ३० गते । बुटवल उप–महानगरपालिका वडा नं १५ उजेलापुर उपल्लो भाटा । साँझ ७ः३० बजे । डम्म कुइरोले ढाकेको रात एकदम जाडो थियो । सिमसिम पानी परेको र...

थवाङ डायरी–२

यसअघिको अङ्कमा थवाङ डायरीको पहिलो खण्ड प्रस्तुत गरेको थिएँ । त्यही लेखको पूरक अंशका रूपमा थवाङ डायरी–२ लेख्दैछु । लेख आत्मगत तथा मनोगत कथनीबाट मुक्त गराउने भरमग्दुर प्रयास गरेको छु...

थवाङ डायरी–१

भियतनामको लाओवान र चीनको येनानलाई क्रान्तिकारीहरूको लालकिल्ला भनिए जस्तै नेपालको थवाङलाई क्रान्तिकारीहरूको लालकिल्ला भन्ने गरिन्छ । नेपालका धेरै गाउँहरूमध्ये छुट्टै पहिचान बोकेको गाउँ हो थवाङ । काठमाडौँदेखि झण्डै ५५० किमि...

स्वतन्त्रता भनेको उच्छृङ्खलता होइन गगनजी

रातोपाटी अनलाइन पत्रिकामा गगन थापाले आफ्नो चियापान समारोहमा राखेको धारणा भनेर उहाँको विचार छापिएको रहेछ । शीर्षक छ ‘गीत मन नपरे कान थुन्ने हो, गायक थुन्ने होइन’ । मलाई शीर्षक...

दीपैदीपको महापर्व तिहार !

बडादशैँको बिदाइलगत्तै नेपालीका घरआगनमा तिहारको रमझम छाउन थालेको छ । ‘पर्व’ धर्तीका सबैथरी प्राणीको उत्सव र प्रेरणाको मार्गदर्शन हो । यसले चराचर प्राणीहरूकै अस्तित्व, गरिमा र उपयोगिताको बोध गराउँछ...

शैक्षिक मुद्दा गायव गर्न उमेरको फर्जि बहस

काठमाडौं – यतिबेला प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली काँग्रेसको प्रमुख भ्रातृ संगठन नेपाल विद्यार्थी संघ (नेविसंघ)मा उमेरको विषयले निकै चर्चा भइरहेको छ । पार्टीको केन्द्रीय कार्यसमितिदेखि नेविसंघ वृतमा समेत उमेरको विषय...

समाजवादी अर्थराजनीतिक पद्धति

परिभाषा कुनै पनि खास समाजको चरित्र, संस्कृति र प्रवृत्ति भनेको अर्थराजनीतिले निर्धारण गर्छ । अर्थात् हरेक वस्तु वा सामाजिक सत्ताको चरित्र अर्थराजनीतिद्वारा निर्देशित हुन्छ । मुलुक वा समाजलाई...

राजनीतिक वितृष्णासँगै मेटिँदो मानवता

इतिहासले पल्टाउँदै ल्याएका व्यवस्थालाई सरसर्ती आँखा लगाउँदा जनवादी बहुमतको सरकार भएको आजको अवस्थामा त कमसेकम जनतामा असन्तुष्टिको अग्निज्वालाले प्रहार गर्नुहुँदैन थियो । जनता व्यवस्था र सिद्धान्तभन्दा शान्ति र विकासका पक्षपाती...

मेलम्ची दुर्दसा : कारण र सुझाव

मिलनजङ्ग कटुवाल इतिहासलाई फर्केर हेर्दा वि.सं २०४७ मा स्वर्गीय नेता कृष्णप्रसाद भट्टराईले सर्वप्रथम मेलम्ची आयोजनाको चर्चा गरेको भेटिन्छ । राजधानीका लागि पर्याप्त पानी भन्ने नारालाई नै आफ्नो चुनावी अभियानको...

चिनियाँ राष्ट्रपतिको नेपाल भ्रमण: नेपालको समृद्धिमा छिमेकीहरुको भूमिका

छिमेकी मुलुक चीनका राष्ट्रपति सि चिङफिङको नेपाल भ्रमणले विश्व राजनीतिमा हाम्रो मुलुक नेपाल यो क्षणमा आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । त्यत्रो विशाल शक्तिशाली देशको राष्ट्र प्रमुख नेपाल भ्रमणमा आउनु नै...

सी भ्रमण : नवीनतम कुटनीतिक अभ्यासको आवश्यकता

चिनिया राष्ट्रपति सी जिनपिङ्गको आसन्न नेपालको राजकीय भ्रमणको तालिका सार्वजनिक भएको छ । परराष्ट्र मन्त्रालयका अनुसार राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको निमन्त्रणामा “सी” दुई दिने नेपाल भ्रमणका लागि आगामी असोज २५ गते...

‘बा, दशैँ त आयो नि !’

‘बा, दशैँ त आयो नि !’ बादल फाटेर एक, दुईवटा टुक्रा मात्रै आकाशमा देखिन सुरु भएपछि सधैँ सोधिने प्रश्न हुन्थ्यो यो, ‘खै त मलाई नयाँ लुगा ?’ बा, एकछिन...

आलो लासमा विश्व शान्तिको आभा

अकारण मृत्युवरण गरेका आला लासहरूका आत्मा तड्पिरहेका हुन्छन् । हतियारमा साँध लगाएका युद्धपिपासुले शान्तिको गीतमा कान थुन्ने गरेका छन् । त्रासदीको अन्तरपीडामा बाँच्नेले मुख खोल्न नसकेर निशानाको जलनसँग तड्पिनुपरेका भयावह...

दाइ, सक्नुहुन्छ भने मन्त्री भेटाइदिनु न !

युएई । दिउँसोको ४ः३० बजिसकेको थियो । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाइमन्त्री वर्षमान पुन ‘अनन्त’ वर्ल्ड इनर्जी कंग्रेसको २४ औँ विश्व सम्मेलनमा सहभागी भएर युएईमा रहेका नेपाली समुदायका प्रतिनिधिहरुसँग नेपाली राजदुतावास...

अलमलमा प्रदेश सरकार

यो महिनाको पहिलो हप्ता नेपाल बारको बैठक सिलसिलामा यो पङ्क्तिकार ५ नं. प्रदेशको राजधानी बुटवल पुगेको थियो । बुटवल पुगेपछि प्रदेश सरकारको योजना र कार्यक्रमहरूको विषयमा जानकारी लिने सोच बन्यो...

जय तीज ! नगर कसैले किचमिच !

व्यापार अपार भनेर त्यसै भनेको रहेनछ । हाम्रो सभ्यता र संस्कृतिको बिम्ब तीज केही व्यापारीहरूको स्वार्थमा थुनिँदै त छैन ? अहिलेको युग झन् वैश्य जुग भएर होला सबै क्षेत्रमा मात्र...

स्थानीय सरकारका चुनौती

हामी समृद्धिका कुरा गरिरहेका छौँ । सामाजिक न्यायको कुरा गरिरहेका छौँ । सन्तुलित र दिगो विकासका कुरा गरिरहेका छौँ । तर हाम्रा प्रयत्नहरु त्यतातिर केन्द्रित भएका छन ? राजनीतिक रूपमा...

चितवनको ‘जनसमर्थन’ले उब्जाएका केही प्रश्न

आत्महत्याको दुरुत्साहनको अभियोग लागेर हाल धरौटीमा रिहा भएका टेलिभिजन कार्यक्रम प्रस्तोता रवि लामेछानेको समर्थनमा चितवनमा भएको प्रदर्शनबारे केही विश्लेषण गर्नु जरुरी भएको छ । सामाजिक सञ्जाल, टीभी, अनलाइन पत्रिकामा यतिका...

नेपालमा मृत्युदण्ड कानुन

–डा. राजु अधिकारी नेपालमा मृत्युदण्ड १९९१ देखि नै कानुनद्वारा नै बर्जित छ । २०७२ नयाँ गणतान्त्रिक संविधानमा पनि संविधानको भाग ३ को मौलिक हक र कर्तव्य धाराअन्तर्गत ‘सम्मानपूर्वक...

आत्महत्याको निर्णय : जीवन्त हार !

नेपालमा हाल आएर सुसाइट नोट लेखेर आत्महत्या गर्ने घटना फिल्मी शैलीको सोचजस्तो लाग्छ । विद्यार्थी बालक, सिंहदरबारभित्रका नायब सुब्बा बच्चुराम केसी, मालपोत कलङ्कीका कर्मचारी हरि आचार्य, गत असार ३ मा...

तीजका विकृति कसरी हटाउने ?

-मुना पौडेल डा. दुर्गा पोख्रेल जो नेपालको बालबालिका तथा महिला मन्त्री पनि हुनुहुन्थ्यो । एक पटक उहाँको बारेमा लेख पढ्ने मौका पाएकी थिएँ । जसले मलाई आजसम्म पनि नेपाली...

जडीबुटी : आर्थिक समृद्धिको आधार

नेपाल जडीबुटीको प्राकृति स्रोत साधनको धनी देशका रूपमा चिनिन्छ । जुन मुुलुकले आफ्नो उन्नतिका लागि आफ्नै स्रोत साधनमा आश्रित हुन्छन्, त्यो मुलुकमा वास्तविक र दिगो विकासको सुनिश्चितता हुन्छ । यस...

पदीय दायित्व हस्तान्तरणको किचलो

दलीय राजनीतिको इतिहास नेपालमा त्यति लामो त छैन । पहिलो दल प्रजापरिषद्देखि हिसाब गर्दा झन्नै असी वर्षको दलीय टकराव, तनाव र सङ्घर्षका उकाली, ओराली पार गर्दै आएको छ ।...

जनैपूर्णिमा, राखी र गुन्हु पुन्ही : राष्ट्रिय पर्व गुण

-रमेश भट्टराई ‘सहृदयी’ एकजना अनन्य मित्रले भन्नुभयो– ‘हैन सरकारले यो बहुएकताको पर्वमा किन बिदा दिनु उचित मानेन ? बिदा त दिनुपथ्र्यो नि ।’ दुई चार जनाले सही थपेर...

पराधीन राजनीतिको तानावान

–जगदीशराज बराल लाभग्राही जनतालाई परिभाषित गरिएको प्रजातन्त्रमा आआफ्ना मनसुवा अनुकुल पञ्चायतवाद, समाजवाद, जनतन्त्र तथा जनवाद शब्द राख्न तँछाड मछाड गर्दागर्दै खारेजी र स्वीकार्यको परिधान मिलाएर संविधानले लोकतान्त्रिक समाजवादी गणतन्त्रको...

टानलाई राजनीतिक अखडा बनाउने कि व्यावसायिक संस्थाका रूपमा पुनर्जागरण गर्ने ?

नेपालको पर्यटन क्षेत्रको मेरुदण्ड पदयात्रा अर्थात ट्रेकिङ व्यवसाय रहेको कुरा नकार्न सकिँदैन । संसारका सुन्दर गन्तव्यमध्ये नेपालका पदयात्रा क्षेत्र सधैँ समेटिने गर्छ । पदयात्रा व्यवसायीको छाता सङ्गठन टानको विगतको गर्विलो...

सन्ना मरिनको सत्तारोहण र युवा नेतृत्वको खोजी