ब्लग

ओमानबाट विप्लवलाई खुला पत्र

आदरणीय विप्लव दाइ नमस्कार ! विदेशी भूमिमा पसिना बगाउँदै तपाईंलाई यो पत्र लेख्दै छु । जीवन निर्वाहका लागि प्रचण्ड गर्मीमा धेरै नेपालीले पसिना बगाउँदै आएका छन्, तीमध्ये म पनि एक...

ब्रिटिश शासनको सबैभन्दा नृसंश ‘हत्याकाण्ड’को सय वर्षः माफी माग्नुपर्ने भारतको माग

एजेन्सी– सय वर्षअघि सन् १९१९ अप्रिल १३ को दिन ती समय भारतमा शासन गरिरहेको ब्रिटिश सेनाले अमृतसरमा शान्तिपूर्ण प्रदर्शन गरिरहेकाहरुमाथि गोली वर्षाए । प्रदर्शनकारीहरु शान्तिपूर्ण विरोध गरिरहेका थिए । तिनमाथि...

विवाद समाधानमा मेलमिलाप पद्धतिको सान्दर्भिकता

-मोहनकुमार नेपाल सामाजिक जीवनमा विवाद भइ नै रहन्छ । यो समाजको शाश्वत सत्य हो । व्यक्ति स्वयम् पनि मनोद्वन्द्वले भरिएको हुन्छ भने समाज त अनेकथरी मानिसका भिन्न भिन्न आकाङ्क्षाले...

सेवानिवृत्त राष्ट्रसेवकबाट राज्यले लाभ लिनु आवश्यक

सरकारी सेवा वा सरकारी स्वामित्व भएका निकायमा काम गरी सेवानिवृत्त भएका राष्ट्रसेवकहरू, जसले राज्यको कोषबाट पेन्सन सुविधा लिइरहेका हुन्छन् ती व्यक्ति नै सेवानिवृत्त राष्ट्रसेवक हुन् । सेवानिवृत्त राष्ट्रसेवकहरु विभिन्न क्षेत्रबाट...

शान्तिप्रतिको चाहनामा तुषारापात

विषय प्रवेश नेपाल सरकारले फेरि अर्को गल्ती दोहोर्याएको छ । एकपछि अर्को गल्ती गर्दै जाने, अनावश्यक बहस चलाउने, अनावश्यक हस्तक्षेप गर्ने, सोच समझबिना एक्लैले काम गर्दै जाने, प्रतिपक्षी तथा...

ओली महोदय ! यी सवालको जवाफ पाऊँ

-रजमान तामाङ हाम्रो पार्टी र नेतृत्वको बारेमा प्रधानमन्त्री केपी ओली स्वयं गोयबल्स शैलीको दुस्प्रचार अभियानमा लाग्नुभएको छ । देशको विखण्डनकारी तत्वसँग अँगालो हाल्दै हाम्रो पार्टी नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी...

संस्मरण : चिता जलिरह्यो धुवाँ उडिरह्यो

बादलले आकाश डम्म ढाकिरहेको थियो । मलाई त्यो मन परिरहेको थिएन । किनकि बादल लाग्दा शरीर दुख्छ । पुरानो बिरासत बल्झेर आउँछ । किनकिन त्यसै पनि आकाश रोएको मन पर्दैन...

ट्रेड युनियन र वैदेशिक लगानीको सम्बन्ध

ट्रेड युनियन खोल्न, आफ्ना गतिविधि गर्न र सामूहिक सौदाबाजी गर्न पाउनु लोकतान्त्रिक मुलुकका लागि न्यूनतम मापदण्ड हो । २०४७ साल पछाडि मात्र ट्रेड युनियनको गतिविधि र सक्रियता बढी भएको देखिन्छ...

उन्मुलन भइसकेको अमानवीय कमारा प्रथाबारे विमर्श

नेपाली इतिहासका अध्येताहरूका लागि सोधखोज गर्न मनपर्ने विषयमा पर्दछ कमारा प्रथा पनि । यसै विषयमा ललितपुरको यलमाया केन्द्रमा गत शनिबार र आइतबार राष्ट्रिय अभिलेखालय र हाइडलवर्ग विज्ञान तथा मानवशास्त्र प्रतिष्ठानद्वारा...

गाउँको सिंह : केन्द्रको चुम्बकीय कुर्सी

नेतृत्व सत्ताधारी होस् या विपक्षी– मूलतः आज साँढेको जुधाइमा बलको तुजुक र बडप्पन देखाउँदै छन् । बोलीको हेक्का नराख्ने शैली यसअघि पनि देखिएकै थिए । विदेशका औपचारिक सन्दर्भमा समेत शब्दचयनका...

‘लुट्न सके लुट...’ गीतबाट किन डगमगायो सरकार ?

चर्चित लोक गायक पशुपति शर्माले गाएको ‘लुट्न सके लुट कान्छा, नेपालमै छ छुट’ गीतले अहिले नेपालको राजनीतिक बजारलाई तताइदिएको छ । मुलुकमा थुप्रै किसिमका गीत सङ्गीत छन् तर पशुपति शर्माले...

दुर्गुण सुधार्ने अचुक यन्त्र, जनताको प्रजातन्त्र !

वास्तवमा कुनै पनि ‘दिवस’ गौरवपूर्ण अतीतको पुनर्पठन, वर्तमानको पारदर्शी संगठन र उज्ज्वल भविष्यको सपनाको संस्करण हो । गौरवलाई जबसम्म सौरभमा रूपान्तरण गर्न सकिन्न तबसम्म हरेक खालका दिवस विवसताका कर्मकाण्ड मात्र...

अब सजिलो छैन मोदीको सत्तारोहण

लोकसभा निर्वाचनको दिनगन्ती सुरु भइरहँदा पश्चिम बङ्गालकी मुख्यमन्त्री ममता बेनर्जीले आइतबार रातिदेखि मोदी सरकारविरुद्द सुरु गरेको अनपेक्षित एवम् आकष्मिक धर्नासँगै भारतीय राजनीति तरङ्गित बन्न पुगेको छ । आफ्नो विश्वासपात्र प्रहरी...

स्वरसम्राज्ञी अरुणा लामा

नरेन्द्रराज प्रसाईं हाँसीहाँसी जलिरहेँ, खुसीसँगै बलिरहेछु आगो सल्काई छातीभरि रूखो हाँसो देखाइरहेछु । (स्वर : अरुणा लामा, सङ्गीत : कुन्दनराज सुब्बा, शब्द : नरेन्द्रराज प्रसाईं) अरुणा लामाले...

गणतन्त्रको विकल्प राजतन्त्र हुन सक्ला ?

मुलुकको राजनीतिक परिदृश्यभित्र विभिन्न कालखण्डमा भएका असङ्ख्य उतार चढाव एवम् राजनीतिक सङ्क्रमणकाललाई चीर्दै वर्तमान अवस्थामा सार्वभौमसत्ता सम्पन्न गणतान्त्रिक मुलुकको स्वतन्त्र अस्तित्व कायम राख्दै विश्व मानचित्रमा आफ्नो छवि उच्च बनाउन नेपाल...

समृद्ध कर्णालीका प्रमुख पाँच आधार

नवराज कार्की सभ्यताको जननी तथा सामाजिक, सांस्कृतिक, भौगोलिक र प्राकृतिक विविधताको धनी कर्णालीले पूर्वमध्यकालीन ग्रेटर नेपालको करिब दुई तिहाई भू–भागमा खस साम्राज्यको रूपमा आफ्नो राज्य सत्ता सञ्चालन जुम्लाको सिंजाबाट...

स्ववियु निर्वाचनको औचित्य

देशको आमूल परिवर्तनका लागि हरेक पक्षबाट विद्यार्थी आन्दोलनले खेलेको भूमिका अतुलनीय छ । विद्यार्थी आन्दोलनले देशको सामाजिक, सास्कृतिक, राजनीतिक, आर्थिक तथा शैक्षिक विकासमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याएको छ । विद्यार्थी...

उत्पादन तथा सेवामूलक अर्थतन्त्र र समाजवाद

शास्त्रीय अर्थशास्त्रीहरूले अर्थशास्त्रलाई धनको विज्ञान भनेर परिभाषित गरे । एडम स्मिथले यस सन्दर्भमा राज्यको धन भन्ने सनसनीपूर्ण पुस्तक नै लेखे । सामन्यतय अर्थशास्त्र भनेको त्यो सामाजिक विज्ञान हो, जसले माल...

संविधानमा लेखिएको आर्य शब्दको अर्थ नै गलत

संविधान भनेको मुलुकको मुलकानुन एवं राज्य दर्शनको मुख्य आधार हो। संविधानबाटै निर्देशित भएर अन्य कानुन, ऐन, नियम बन्ने गर्दछन्। संविधान राज्य संरचनाको यथार्थबोध हो। कुनैपनि देशको शासन प्रणाली कस्तो...

केसी प्रकरणमा बिरामीको प्रश्न : उपचार गर्न अब कहाँ जाने ?

-जगन्नाथ ढकाल डाक्टर गोविन्द केसी अनशनमा रहँदा नै संसदबाट चिकित्सा शिक्षा विधेयक पास भएपछि अहिले देशको सामाजिक, राजनीतिक, आर्थिक सबै क्षेत्रको माहोल तातिएको छ । देशभरका स्वास्थ्यकर्मी तथा...

चर्चभित्रको यौन शोषण र धर्म परिवर्तन

आर्थिक प्रलोभन र प्रभावका कारण नेपालमा क्रिस्चियनिटीको प्रभाव बढिरहेको छ । गाउँगाउँमा यसका मिसिनरीहरू पुगिरहेका छन् । गत महिना सम्पन्न युनिफिकेसन चर्चको सम्मेलन पनि यसको ज्वलन्त उदाहरण हो । ...

केसी फकिर कि गोटी ?

रश्मि आचार्य सुरुका दिनहरूमा चिकित्सा शिक्षा सुधारका विषय उठाएर अनशन थालेका डाक्टर केसी १६औं अनशनसम्म आइपुग्दा राजनीतिक विषयमा छिर्न पुगे । बुद्ध र महात्म गान्धी जस्ता महापुरुषसँग दाँजेर प्रचार...

डा. केसी प्रकरणः चिकित्सा शिक्षा आयोग भर्सेस मेडिकल विश्वविद्यालय

डा. गोविन्द केसीको सोह्रौं अनसन जारी छ । संसदमा चिकित्सा शिक्षा विधेयक पारित गर्ने विषयमा घम्साघम्सी पनि उस्तै छ । यसबीचमा चिकित्सा शिक्षा विधेयकमा अघि सारिएको मेडिकल विश्वविद्यालयको कुरा...

महाभारतकालीन शिक्षाको स्वरूप

वैदिक कालदेखि नै आर्यावर्तमा शिक्षाको महत्त्वलाई प्रमुखता दिइएको पाइन्छ । शिक्षालाई जीवनको महत्त्वपूर्ण पक्ष र ज्ञानको आधारसमेत मानिएको पाइन्छ । आर्यावर्त नै संसारको शिक्षामा र सभ्यताको अग्रणी स्थान थियो र...

राज्यका अङ्गले अनुशासनको सीमा तोड्न थाले

खै कताबाट सुरु गरौँ ? कुन कुरालाई प्राथमिकतामा राखेर उल्लेख गरौँ ? सरकारबाट कि ? संसदबाट कि ? पत्रकारबाट कि ? नागरिक समाजबाट कि ? डाक्टरबाट कि ? वकिलबाट कि...

समृद्ध नेपाल र खाद्य अधिकारको सवाल

‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ महान सपनाका साथ अघि बढिरहेको नेपालमा अहिले पनि अधिकांश नेपालीहरूको वर्षभरीको आफ्नो उत्पादनले ३ देखि ६ महिना मात्र खान पुग्छ । भोकमरीको चपेटामा पर्ने अधिकांश गरिबीको...

पैसा कुहिए पो भ्रष्टाचारीलाई किरा पर्छ !

के तपाईंलाई लाग्छ– भ्रष्टाचारीलाई किरा पर्छ ?! अहँ, नेपाल मात्रै होइन नि हजुर सारा संसार नै भ्रष्टाचारको महामारीले ग्रसित बन्दा हामी कसरी अछुतो बनौँला त । हामी त यस मामलामा...

प्रधानमन्त्रीज्यू, यी दुई ‘विम्ब’ बाट जोगिन सक्नुहुन्छ ?

शुभाषचन्द्र पोख्रेल विम्ब–१ एक दिन कारिन्दाले मालिक्नीसँग अनौठो प्रस्ताव राख्यो, ‘साहुनी म अब तपाईंको घरमा काम गर्न भनेर मात्र आउँदिन बरु तपाईंको छोरी पनि जवान भइसकिन्, मेरो पनि जवान...

योग दिवस र मानसाग्नि मिसन

नेपालमा यही माघ १ गते ‘शान्ति र समृद्धिका लागि योग, योगी बनौँ र योग सिकाऔँ” भन्ने नाराका साथ राष्ट्रिय योग दिवस मनाइँदै छ । योग दिवसको अवसरमा प्रत्येक वर्ष मनाउँदै...

मैमत्ता सत्ता ? (व्यङ्ग्य)

वैधानिक बाटोबाट सत्ताको डाडुपुन्यु हात लागेपछि लाटो पनि बाठो हुँदो रहेछ । पहिलेदेखि नै चम्बु भएका जम्बुहरूको त कुरै बेग्लै । राज्यशक्ति लिएछि कतिपय राजनीतिक मान्छे भैँमा न भाँडा भएर...

स्वास्थ्य क्षेत्रमा तहको विवाद

भुवन भण्डारी स्वास्थ्य सेवा ऐन २०५३ अनुसार स्वास्थ्य सेवालाई छदेखि बाह्र तह अधिकृत स्तर र चौथोदेखि पाँचौँ सम्मलाई सहायक स्तर गरी दुई तहमा विभाजन गरिएको छ । समायोजन ऐन...

पारिजातका कथामा नारी चिन्तन

नारी शब्दको अर्थ र परिभाषा स्त्री मानवलाई नारी भनिन्छ । नारी नरको स्त्री लिङ्ग हो । नारी शब्द मुख्यतः वयस्क स्त्री का लागि प्रयोग गरिन्छ । कतिपय सन्दर्भमा...

स्वदेशी संस्कृति विनासको पीडा

गरिबका लागि प्लेन चढ्नु कल्पना मात्र हुन्छ । उद्योगले प्रदूषण बढिरहन्छ । हरेक प्रविधिका फाइदासँग बेफाइदा गाँसिन्छन् । हामी प्रयोग गर्छौँ, असर नियाल्छाँै तर समस्या समाधानका पाटामा साह्रै बेहोसी...

वैकल्पिक दलको एकता अपरिहार्य

सौगात पोखरेल अहिले भइरहेका राजनीतिक दलहरूले केही गर्न सकेनन् भनेर नयाँ शक्ति र विवेकशीलले आफूहरूलाई वैकल्पिक राजनीतिक दल भएको दाबी गर्दै आएका छन् । तर जनताले ती दलहरूलाई वैकल्पिक...

विकास र समृद्धि के हो ?

पछिल्लो समय विकास र समृद्धिको कुरा आवश्यकताभन्दा बढी नै भइरहेको महशुस हुन्छ । यो साझा सवला बनिरहेको छ । वास्तवमा कुनै पनि वस्तु वा व्यक्तिको आकार, चरित्र र विशेषतामा आउने...

‘सकल राष्ट्रिय आनन्द’ र भुटानी शरणार्थीका पीडा

एनबी गिरी ‘सकल राष्ट्रिय आनन्द’ सन् १९७२ मा भुटानी राजा जिग्मी सिङ्गे वाङ्चुकले भारतको मुम्बईमा एक अन्तरवार्ताको क्रममा उहाँलाई सांसारिक भोगबाट ज्ञान अर्जन भएको विवेचनात्मक दर्शन हो । यसले...

टोपी दिवस : यस्ता छन् नेपालीले लगाउने थरीथरीका टोपी

सुरेन उप्रेती टोपीको धेरैले लगाउने गरेको पाइन्छ तर यसको जन्म कहिले भयो?यसको टोपी भनेर नामकरण कसले गर्यो ? कसरी टोपीले नाम पायो भन्ने बारेमा ठ्याक्कै यही हो भन्ने प्रमाण...

बालबालिकालाई सिकाइमा कसरी रुचि जगाउने ?

–खिम पन्थी आजकाल धेरै अभिभावकको गुनासो हुन्छ, मेरो छोराछोरी पढ्नभन्दा अरू नै कुरामा ध्यान बढी दिन्छन् । हातमा मोबाइल, ल्यापटप या कम्प्युटर भयो भने बोलाएको समयमा खाना खानसम्म पनि आउँदैनन्,...

नेकपाको विकल्प प्रतिगमन हुन सक्दैन

धुम्बाराहीको धुमधाम देखेर नेकपाका विरोधीहरू राम्रै हौसिएका छन् । कलहको बीउ र तडक भडकलाई धुमधाम भन्ने गरिन्छ । राजावादीको तामझाम, नेपाली काङ्ग्रेस महासमितिको बैठक र नेकपा स्थायी कमिटीको बैठक एकै...

नागरिक अधिकार सम्मानको आधार

राजन पाण्डे जनताले आफूसँग भएको वैधानिक शक्ति निर्वाचनमार्फत् राष्ट्र र समाजको हितमा कानुन बनाउन, कर लगाउन र कानुन, नीति–विधिको आधारमा आफूलाई नै शासन गर्न जनप्रतिनिधिलाई अधिकार दिएका छन् । ...

चट्याङमय कारजङ पहाडको सम्झनामा