जब मोहम्मद शमी बलिङ गर्न आफ्नो रनअपका लागि कस्सिँदै  थिए, विराट कोहलीले वानखेडे स्टेडियममा उपस्थित क्रिकेट प्रशंसकहरूलाई 'शमी! शमी!' को नारा लगाउन प्रेरित गर्दै थिए ।

फ्यानहरूले पनि उनलाई हृदयदेखि नै चर्को स्वरमा समर्थन गरे । यसबाट विश्वकपमा मोहम्मद शमीको अवस्था कस्तो छ भन्ने प्रष्ट अनुमान लगाउन सकिन्छ ।

विराट कोहली क्रिकेट मैदानमा आफ्नो ब्याटको साथ जुन स्थितिमा छन्, शमीलाई पनि त्यसरी नै भारतको बलिङ आक्रमणको 'सेभेन स्टार सुपरस्टार' पनि भन्न सकिन्छ ।

बुधवार राति उनले न्युजिल्यान्ड विरुद्ध गरेको उत्कृष्ट  प्रयास का लागि मात्र यो भनिएको होइन, सत्य यो हो कि भारतीय बलिङ आक्रमणको सम्पूर्ण जिम्मेवारी उनको काँधमा मात्रै रहेको देखिन्छ । जसप्रित बुमराहसमेत पछि परेको देखिन्छ ।

अविश्वसनीय स्ट्राइक रेट

पिचमा मोहम्मद शमीको प्रदर्शनले यसको प्रमाण दिन्छ। छ खेलमा २३ विकेट,  तीनपटक पाँच विकेट सहित, र त्यो पनि १०.९ को अविश्वसनीय स्ट्राइक रेटको साथ, कुनै मामुली उपलब्धि होइन। यस विश्वकपमा बलिङमा शमीको प्रदर्शन उत्कृष्ट रहेको छ । तर तथ्यांकहरूले मात्र सम्पूर्ण कथा बताउँदैन।

यस विश्वकपमा भारतको पहिलो चार खेलमा शमीलाई अन्तिम ११ खेलाडीमा समावेश गरिएको थिएन । टोली आठौँ नम्बरमा अलराउन्डर खेल्न चाहन्थ्यो ताकि शीर्ष क्रमका ब्याट्सम्यानहरू असफल भएको खण्डमा सहयोग गर्न कोही उपलब्ध होस्।

यही सोचमा आर अश्विनलाई अस्ट्रेलियाविरुद्धको खेलमा र शार्दुल ठाकुरलाई पाकिस्तान, अफगानिस्तान र बंगलादेशविरुद्धको खेलमा मौका दिइएको थियो ।

बंगलादेशविरुद्धको खेलमा हार्दिक पाण्ड्या घाइते भएपछि  मात्र भारतीय टोली व्यवस्थापन मोहम्मद सामीलाई स्थान दिन बाध्य बनेको थियो । धर्मशालामा भएको  न्युजिल्यान्डसँग भएको खेलमा मोहम्मद शमीले पाँच विकेट लिएर जनताको मत परिवर्तन गरेका थिए ।

क्रिकेट करियरमा उतारचढाव

शमी पहिलो पटक क्रिकेट मैदानमा कम्ब्याक होइनन् र उनले आफूलाई प्रमाणित गर्नुपरेको पनि पहिलो पटक होइन ।

शमीले एकदिवसीय र त्यसपछि टेस्ट टोलीमा आबद्ध हुनेबित्तिकै विकेट लिन थाले। सन् २०१५ मा अस्ट्रेलियामा भएको विश्वकपअघि भएको टेस्ट टूरमा शमी आफ्नो उचाइँमा थिए।

तर, विश्वकपको सेमिफाइनलमा भारतसँग पराजित भएपछि उनले खुट्टामा हल्का चोट लागेको खुलासा गरेका थिए । भारत र आयोजक अष्ट्रेलियाबीचको सेमिफाइनल सिड्नीमा हुने थियो । एक दिन अघि, मोहम्मद शमीले एससीजीमा नेटका क्रममा करिब एक दर्जन बलहरू फालेका थिए।

त्यतिबेला भारतीय टोलीका बलिङ प्रशिक्षक भरत अरुण उनीसँग पुगेर करिब पाँच मिनेट कुराकानी गरे । यसपछि, शमीले नेटमा आफ्नो रनअप छोटो पारे र बलिङपछि फिल्डिङ ड्रिलमा पनि भाग लिएनन्।

यो विश्वकप अघि, शमीले २०१४ मा वेस्ट इन्डिज विरुद्धको एकदिवसीय शृङ्खलामा १० विकेट लिएका थिए र त्यसपछि उनी श्रीलंका सिरिजका लागि पनि छनोट भएका थिए। तर अचानक उनको स्थानमा धवल कुलकर्णीलाई टोलीमा सामेल गरियो, किनभने शमीको खुट्टामा चोट लागेको थियो।

मार्च ६, २०१४ मा वाकामा खेलिएको खेलमा भारतले वेस्ट इन्डिजलाई ४४ ओभरमा १८२ रनमा मात्रै अलआउट गर्‍यो। चार विकेट बाँकी रहँदा भारतीय ब्याट्सम्यानले यो लक्ष्य ४० औँ ओभरमै पुरा गरेका थिए ।

खेलको म्यान अफ द म्याच मोहम्मद शमी बने जसले आठ ओभरमा दुई मेडन बलिङ गर्दै तीन विकेट लिए । जसमा स्मिथ, क्रिस गेल र कप्तान ड्यारेन सामीको विकेट समावेश थियो ।

शमीले सन् २०१५ को विश्वकपमा पाकिस्तानविरुद्धको पहिलो खेलमा पनि यस्तै गरेका थिए । सर डन ब्राडम्यानको सहर एडिलेडमा भएको खेलमा शमीले प्याभिलियन फर्काएका चार पाकिस्तानी ब्याट्सम्यान युनिस खान, मिसबाह उल हक, शाहिद अफ्रिदी र वहाब रियाज थिए। शमीले आफूलाई प्रमाणित गर्न उक्त प्रतियोगितामा मैदानमा उत्रेका थिए ।

इङ्ल्यान्डमा भएको विश्वकप २०१९ मा पनि भारतको पहिलो चार खेलमा शमीले प्लेइङ–११ मा पनि स्थान पाउन सकेनन् । तर अफगानिस्तानविरुद्धको खेलमा उनले अन्तिम ओभरमा ह्याट्रिक लिएर भारतलाई हारबाट मात्र जोगाएनन्, प्रतिष्ठा पनि बचाएका थिए ।

वेस्ट इन्डिजविरुद्ध पनि शमीले उत्कृष्ट बलिङ गर्दै चार विकेट लिएका थिए । यसअघि चेतन शर्माले कुनै पनि विश्वकपमा भारतका लागि एकमात्र ह्याट्रिक गरेका थिए । चेतन शर्माले आफैले शमीलाई उनको उपलब्धिको लागि बधाई दिएका थिए।

क्रिकेट करियरको सुरुवात

पश्चिमी उत्तर प्रदेशका निवासी मोहम्मद शमीले बाल्यकालदेखि नै आफ्ना भाइहरू जस्तै अमरोहाको मैदानमा क्रिकेट खेल्न थालेका थिए।

उनको गाउँ अलीनगर सहसपुरमा खेतको बिचमा सिमेन्टको पिचबाट क्रिकेट अभ्यास सुरु भयो ।

किसान बुबा तौसिफ अहमद आफैं पनि क्रिकेटमा पागल थिए र आफ्ना छोराछोरीको सीपलाई पनि चिन्थे । उनले नै शमीलाई मुरादाबादस्थित क्रिकेट प्रशिक्षक बद्रुद्दिनको एकेडेमीमा क्रिकेट खेल्न जोड गरेका थिए।

जब शमी उत्तर प्रदेशको जुनियर क्रिकेट टोलीमा छनोट हुन असफल भए, प्रशिक्षक बद्रुद्दिनले उनलाई खेल्न कोलकाता पठाउने योजना बनाए।

वर्षौं डलहौजी र टाउन क्लबबाट क्रिकेट खेलेपछि शमीले बंगाल अन्डर-२२ टोलीमा स्थान पाएका थिए।

परिवारका एक नजिकका साथीका अनुसार शमी त्यो टोलीबाट खेलिसकेपछि अमरोहा आएका थिए, जाडोको एक साँझ अदुवा हालेको चिया पिउँदै गर्दा उनले भनेका थिए, ‘यदि भारतीय चयनकर्ताले यदि तपाईंले मलाई भोलि बिहान टिम इन्डियाको नेटमा बलिङ गर्न दिनुभयो भने, मेरो जीवन सफल हुनेछ।

वास्तवमा, शमी आफैँलाई पनि आफ्नो समय परिवर्तन हुन लागेको थाहा थिएन। सन् २०१० मा रणजी खेलेपछि उनी २०१३ मा राष्ट्रिय टोलीमा छनोट भए ।

स्टारडम, मुद्दा र पुनरागमन

सन् २०१८ सम्म मोहम्मद शमीको जुनून र क्रिकेटमा सफलताको बिचमा चोट मात्र बाधक रह्यो।

शमी यसबाट निको हुन मात्र के थालेका थिए, उनको व्यक्तिगत जीवनमा अचानक भूकम्प आयो । मार्च २०१८ मा श्रीमती हसीन जहाँले उनीमाथि घरेलु हिंसा, हत्याको प्रयास र बलात्कारको आरोप लगाइन् र कोलकाता प्रहरीले शमीविरुद्ध एफआईआर नै दर्ता गर्‍यो ।

शमीले यी सबै आरोप गलत भएको भन्दै ट्वीट गरेका थिए, ‘मेरो बारेमा चलिरहेका सबै समाचार गलत छन् र मलाई बदनाम गर्ने र मेरो खेल बिगार्ने षड्यन्त्र भइरहेको छ ।’

यी सबै बीचमा शमीकी श्रीमतीले म्याच फिक्सिङको अर्को गम्भीर आरोप लगाइन् । त्यसपछि भारतीय क्रिकेट कन्ट्रोल बोर्डले टोलीका खेलाडीहरूलाई दिइएको सम्झौताबाट मोहम्मद शमीलाई हटायो र अनुसन्धान सुरु भयो।

बीसीसीआईको भ्रष्टाचार विरोधी इकाईले शमीलाई म्याच फिक्सिङको आरोपमा निर्दोष पाएपछि मात्र शमीलाई पुन: अनुबन्ध गरिएको थियो। तर, त्यतिन्जेल यो खबर आगोझैँ फैलिसकेको थियो ।

तर शमीको समस्या त्यतिमै सकिएन । भारतीय टोलीमा स्थान पाउनका लागि हरेक खेलाडीले यो-यो नामक फिटनेस टेस्टबाट गुज्रनुपर्छ। घरेलु विवादको तीन महिनापछि भएको उक्त टेस्टमा असफल भएपछि शमीलाई अफगानिस्तानविरुद्धको टेष्ट खेलका लागि टोलीबाट हटाइयो ।

त्यसपछि शमीले आफ्नो प्रारम्भिक प्रशिक्षक बद्रुद्दिनको मद्दत लिए र फिटनेसमा ध्यान दिन थाले। अक्टोबर २०१८ मा नै टोलीमा पुनरागमन गरे । वेस्ट इन्डिज विरुद्धको घरेलु शृङ्खलामा आफ्नो राम्रो बलिङका कारण मोहम्मद शमीले सोही वर्ष जनवरीमा न्युजिल्यान्ड र अस्ट्रेलियाको भ्रमणमा टिम इन्डियामा स्थान पाए ।

त्यसपछि मोहम्मद शमीको जीवनमा धेरै परिवर्तन आएको छ । सन् २०१५ र २०१९ को विश्वकप खेलेका र २०२३ मा खेलिरहेका विराट कोहली र रोहित शर्मा जस्ता सीमित भारतीय क्रिकेटरहरूमा शमी पनि पर्छन्।

आइतबार हुने फाइनल खेलमा भारतले अस्ट्रेलिया वा दक्षिण अफ्रिकासँग प्रतिस्पर्धा गर्नेछ । दुबै टोलीलाई थाहा छ कि अहमदाबादमा शमीको आँधी उनीहरूलाई पर्खिरहेको छ।

बीबीसी