विचार/दृष्टिकोण

‘सेयर बजार जुवाघर भन्दा पनि खराब भएको छ’

पुँजीवादी अर्थतन्त्रमा कतिपय उद्यम/व्यवसायलाई प्रश्रय दिने अथवा जगेर्ना गर्ने काम स्वाभाविक हो । जसले आफ्नो पैसा लगानी गर्छन्, सेयरबजार त्यस अतिरिक्त बाहिरबाट समेत स्रोत र साधन परिचालन गर्न निकालिएको एउटा...

किन लोकप्रिय छन् नेपालमा राजनीतिक दलहरू ?

एमालेले चितवनमा लाखौं कार्यकर्ता उतारेर दशौं महाधिवेशनको उद्घाटन गरेको छ । एमालेभन्दा कमजोर संगठन कांग्रेसको पनि छैन । माओवादी पनि मुलुककै ठूलो मध्येको शक्तिशाली पार्टी हो । एमालेपछि कांग्रेस र...

‘आर्थिक वृद्धिदर लक्ष्य हासिल हुन्छ, गर्छौं’

अर्थतन्त्र आफैँमा चुनौतीरहित कहिल्यै पनि हुँदैन । सर्वदा चुनौतीहरू भइरहेका हुन्छन् । त्यस्ता चुनौतीहरूलाई कसरी सामना गर्ने भन्ने प्रश्न नै मुख्य कुरा हो । यी चुनौतीहरू आज जे देखिएका छन्...

‘पत्रकार’ महोदय, तपाईं दलकै निर्वाचन लड्नुस्

नेपाल पत्रकार महासंघले मंसिर ५ मा विज्ञप्ति निकालेर आफ्ना सदस्यहरूलाई विधानमा उल्लेख गरिएको व्यवस्थाहरूबारे सचेत गरायो । उसले सार्वजनिक गरेको विज्ञप्तिमा भनेको छ– नेपाल पत्रकार महासंघको विधान २०६० (पाँचौँ...

महाधिवेशनको पूर्वसन्ध्यामा रोमाञ्चक मोडमा काँग्रेस राजनीति

नेपाली काँग्रेसको राजनीति रोमाञ्चक मोडमा पुगेको छ । काँग्रेसका परम्परागत गुटहरू आवरणमा सग्लै छन् तर भित्रैभित्रै नराम्रोसँग भत्किसकेका छन् । यतिबेला नेताहरू गुटको होइन, आफ्नो राजनीतिक भविष्य जोगाउन केन्द्रित बनेका...

‘हिंसा गर्दिन, सहन्न र खुलेर प्रतिवाद गर्छु’

लिङ्गका आधारमा शक्तिशालीबाट कमजोरमाथि गरिने भेदभावपूर्ण व्यवहार नै लैङ्गिक हिंसा हो । लैङ्गिक हिंसा स्थापित असमान शक्ति सम्बन्धबाट उत्पन्न हुन्छ । महिला वा पुरुष भएकै कारण हाम्रो समाजले छुट्टयाई दिएको...

इन्जिनियरिङ दृष्टिमा नेपालको भूगोल कति जोखिम ?

नेपालको भौगर्भिक बनोट, भूक्रियाशीलता लगायतका कारण विश्वमा बढी प्रकोप हुने देशहरूमध्ये पर्दछ । संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (युएनडीपी) ले सन् २००४ मा गरेको बहुजोखिमयुक्त देशसम्बन्धि अध्ययनको आधारमा नेपाललाई विश्वको २०...

महाधिवेशनपछिको एमाले : नेतृत्वमा ‘कम्फर्टेबल’, विचारमा ‘क्राइसिस’

नेकपा एमालेको दशौं महाधिवेशन यसै साता सकियो । महाधिवेशनको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि भनेकै केपी शर्मा ओलीको टिमले सुविधाजनक बहुमतसहित वैधानिकता पाउनु हो । आगामी पाँच वर्षसम्म अध्यक्ष ओलीलाई पदाधिकारी, सचिवालय,...

जितपछिको ओलीः साहासिलो भोलि !

एमालेको दशौँ महाविधेशनले ओलीलाई सर्वाधिकार सम्पन्न अध्यक्षको रुपमा निर्वाचित गर्यो । हुन त सबैभन्दा लोकतान्त्रिक भनेर दावा गर्ने पार्टीका कतिपय महाधिवेशन गतिविधिहरू स्वयंमा अलोकतान्त्रिक आचरणका भएका नदेखिएका पनि होइनन् ।...

साइकलमैत्री शहरः हामी सबैको रहर

संसारका अधिकांश देशले साइकलमैत्री पूर्वाधार बनाउनमा जोड दिन थालेका छन् । आइसल्याण्डमा “साइकल चलाएर अफिस जाऊँ”, क्यानडामा दश वर्षे (२०२०(२०३०) रणनीतिक योजना र संयुक्त अरब एमिरेट्स्को दुबईमा एक अर्ब अमेरिकी...

सीपी मैनालीको विश्लेषण : राजा महेन्द्र राष्ट्रवादी

राप्रपाको महाधिवेशनले वाञ्छित लक्ष्य प्राप्त गर्न सकोस् भन्ने शुभकामना दिन चाहन्छु । यो शुभकामलाई जोड दिनका लागि दुईवटा पृष्ठभूमि उल्लेख गर्छु । हामीले २००७ सालदेखि अहिलेसम्म चारवटा राजनीतिक परिवर्तन बेहोर्यौँ...

महाधिवेशनको महिना

प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेको महाधिवेशन सकिएको छ । राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी पनि महाधिवेशनमा जुटेको छ । यो वर्षको मंसिर महिना नेपालका प्रमुख राजनीतिक दलहरूका निम्ति महाधिवेशन तथा राष्ट्रिय सम्मेलनको...

विदेशिएको जनशक्ति, बैंकहरूको उत्तरदायित्व र कृषि पेशा

निम्न गरिबबाट मध्यम गरिब देशको श्रेणीमा उक्लन सफल नेपाल कृषिबाटै समृद्धि लक्ष्य पहिल्याउने रणनीतिमा छ । हुन त निम्न तहको आर्थिक वृद्धिसँगै ग्रामीण जनसंख्याको बाहुल्यता, गरिबीको उच्च दर र निर्वाहमुखी...

एमालेमा किन बढे उम्मेदवार ? यी हुन् ११ कारण

‘दक्षिणपन्थी अवसरवाद र सङ्गठनात्मक अराजकतालाई पराजित गरौँ, जबजको मार्गदर्शनमा समाजवादको आधार निर्माण गरौँ ।’ भन्ने मूल नारा अघि सारेर नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले) को दसौँ राष्ट्रिय महाधिवेशन मङ्सिर १० देखि...

दलितका आँखाबाट हेर्दा एमाले महाधिवेशन

अहिले पुरै देश एमाले महाधिवेशनमय भइरहेको छ भन्दा अत्युक्ति नहोला, खासगरी नेपालभर कृयाशील सबै मिडियाहरुको ध्यान उसले तानेको छ र त्यसकै रिपोर्टिङ र चर्चा छ । महाधिवेशनलाई विभिन्न दृष्टिकोणबाट हेरिनुका...

एमाले : अझै ओझेलमा छ एजेण्डा

जननेता मदन भण्डारीको अगुवाइमा प्रतिपादित जनताको बहुदलीय जनवाद नेपाली मार्क्सवाद हो । जनताको मन जितेर राजनीतिक र राजकीय नेतृत्व हासिल गर्नुपर्छ भन्ने मूल मान्यता बोकेको यस पार्टीले आर्थिक नैतिकलगायत सबै...

जनताले चाहेको अबको काँग्रेस

नेपाल एक बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक एवं बहुसंस्कृतिक देश हो । हिमाल, पहाड र तराईमा आ–आफ्नै किसिमको रीतिरिवाज, चालचलन, भेषभूषा, जातजाती, धर्म भए पनि सबै एक अर्कोमा मिलेर बसेका छन् ।...

एमालेमा हुर्कँदो राजतन्त्र

नेपालका मुख्य राजनीतिक दलहरू यतिबेला आ–आफ्ना महाधिवेशनमा होमिएका छन् । राजनीतिक पार्टीका लागि महाधिवेशन एक आवस्यक र अनिवार्य प्रक्रिया हो । यसले पार्टी जीवनमा पुनर्ताजगी पैदा गर्दछ । नेपालको संविधान...

नारायणघाट पुगेको एमाले : कुम्भमेलामा सन्देहका बाछिटा

यो वर्ष धेरै नै कुम्भ मेलाहरूको संयोग परेको छ । हाम्रो जीवनलाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने यस्ता मेलाको चर्चा नगरी बस्न सकिएन । बनारसको हिन्दु सम्मेलन, संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिवले आयोजना गरेको...

एमालेको विधान संशोधनका लागि केही सुझाव

एमालेको विधान संशोधनका लागि केही सुझाव अहिले कात्तिकमा जसरी चाडपर्वहरू एकपछि अर्को मनाइरहेका छौँ, त्यसरी नै मङ्सिर महिनामा एकातिर असारमा मुठी खाएर रोपेको धानबाली उठाउन किसानहरू व्यस्त छन् भने अर्कातिर...

‘केपी ओलीको भूमिका परम्परागत शासकलाई पचेको छैन’

नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनभित्र मूलत पछिल्लो कालखण्डमा दुईवटा धाराहरू क्रियाशील रहे । एउटा, झापा विद्रोहको माध्यमबाट अगाडि बढेको धारा, जो कोअर्डिनेशन केन्द्र हुँदै नेकपा एमालेका रुपमा अघि बढ्यो । जसले पछिल्लो...

कसरी नेपाल बन्छ ?

नेपाल किन समृद्ध र विकसित बन्न सकेन ? किन नेपाल गरिबको गरीब छ ? किन नेपाल बन्न सकेन ? हरेक दिन नेपालीहरुलाई छाया जस्तै पछ्याइरहने चार शब्दको यो सवाल जति...

पार्टी, पैसा र निर्वाचन प्रणाली

निर्वाचन पद्धतिका विषयमा कुरा गर्दा म कृष्णप्रसाद भट्टराईलाई सम्झन्छु । गणेशराज शर्माजीको कोठामा हामी बेलुका–बेलुका बस्थ्यौँ । त्यहाँ छलफलमा किशुनजी पनि यदाकदा आउनुहुन्थ्यो । एकदिन गम्भीर बहस भयो । यदि...

राजनीति, समाजसेवा र परराष्ट्रमन्त्रीको चिया !

यसै साता रातोपाटी अनलाइनमा “आगन्तुकलाई आफैं चिया बाँड्छन् परराष्ट्रमन्त्री” शीर्षकको आलेख पढें । सुरुमै शीर्षकले नै तानेको मनले पुरै लेख पढ्दै जाँदा परराष्ट्रमन्त्री डा. नारायण खड्काप्रति औधि श्रद्धा बढेर आयो...

काठमाडौँ, नेवाः खाजाघर र मेरो राज्य

मैले काठमाडौँ शहरको काँठ क्षेत्रको कुनै गाउँको एउटा कुनासम्ममा पनि आफ्नो स्थायी बासको व्यवस्था गर्न सकिनँ । किन सकिनँ ? यस विषयमा लामै कुरा हुन सक्छ, जुन पछि कुनै दिन गरौँला...

दलितलाई प्रधानमन्त्री बन्ने बाटो

मुख्यतः नेपाल पढ्ने सिद्धान्तले सर्वप्रथम दलित उमेदवारलाई देशको कार्यकारी प्रमुख बनाउने शासकीय व्यवस्था सिफारिस गर्दछ । त्यसका निमित्त दलित, मधेसी–मुस्लिम, आदिवासी जनजाति र खस–आर्यको सामुदायिक चक्र प्रणालीमा कार्यकारी प्रमुख चुन्ने...

कति छन् विदेशमा बस्ने नेपाली ?

नेपालले सन् १९११ देखि जनगणना सुरू गरेको देखिन्छ । त्यसपछि प्रत्येक दश वर्षमा जनगणना लिइन थालियो। त्यतिबेला अहिलेको जस्तो व्यवस्थित हुने कुरै भएन । पाँचौ गणनादेखि भने केही व्यवस्थित भएको...

मार्क्स, लेनिन धर्मका कटु आलोचक !

‘मार्क्सवादको दार्शनिक आधार भौतिकवाद हो वा द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद हो । निरिश्वरवाद मार्क्सवादको क ख ग हो । तर, मार्क्सवाद यस्तो भौतिकवाद होइन, जो कखगमा पुगेर रोकिन्छ । यो त्योभन्दा पनि...

‘मेरो नृत्यलाई विदेशीले प्रशंसा गरे, नेपालका नेताले उपयोग गरे’

प्रथमतः म भैरवबहादुर थापा । २०७७ को जगदम्बाश्रीद्वारा सम्मानित भएको समाचार सुन्न पाउँदाको बेला त्यो हर्षको बाछिटा थेग्न धौ धौ पर्यो, राज्यले बिर्सेका बेला । दुई हप्ता नबित्दै मदन पुरस्कार...

लिम्बुवानको लिखत खोज्दा भोगेको दुःख !

मेरो जन्मथलो आठराई, तेह्रथुम हो । २०३९ सालमा लोकसेवा आयोगबाट अधिकृत स्तरमा प्रवेश गर्दा मैले नेपालको इतिहास केही अध्ययन गरेँ । त्यसबेला नै सेन तथा शाह राजाहरूबाट प्रदान गरिएका केही...

ध्यान किन र कसरी गर्ने ?

पछिल्ला दिनमा जीवनशैली परिवर्तनका कारण डिप्रेसन, मधुमेह, मुटु रोग, क्यान्सर, मोटोपन, बाँझोपन जस्ता जनस्वास्थ्यसँग सम्बन्धित रोग बढ्दै गइरहेका छन् । यी सबै रोगको कारण शरीरका कोषहरू खिइँदै जाने, डीएनए खराब...

के गर्दैछन् भारतका माओवादी ?

७ नोभेम्बर विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहासमा एउटा विशेष महत्व बोकेको दिन हो । त्यस दिन रुसमा लेनिनको नेतृत्वमा बोल्सेभिक क्रान्ति सम्पन्न भएको थियो, जो ‘अक्टोबर क्रान्ति’को नामले चिनिन्छ । त्यसपछि...

न्यायपालिकाभित्रको आन्दोलनसित जोडिएका समस्याहरू

आज प्रधानन्यायाधीश र सर्वाेच्च अदालतबारे गम्भीर प्रकारको विवाद उठिरहेको छ । त्यो विषयलाई २ प्रकारका कोणबाट हेर्नुपर्ने आवश्यकता छ । प्रथम,सम्पूर्ण न्यायपालिकामा सुधारका दृष्टिकोणले, र द्वितीय, प्रतिगमनका विरुद्ध सङ्घर्षका दृष्टिकोणले...

तिहार : पूजाको होइन, स्वास्थ्यको पर्व

आज कात्तिक १६ देखि यमपञ्चक पर्व सुरू हुँदैछ । तिहार भन्छौँ हामी यस पर्वलाई । दीपावली पनि हो यस पर्वको अर्को नाम । दसैँपछि दोस्रो ठूलो पर्व हो यो ।...

बारको आन्दोलन नेतृत्वविरुद्ध मात्र होइन

नेपाल बार एसोसिएसनले प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबराको राजीनामाको माग राखी चरणबद्ध आन्दोलनमा छ । विरोध र आन्दोलनसँगै प्रधानन्यायाधीशको राजीनामाको पक्ष र विपक्षमा विभिन्न मत, अभिमतहरू प्रकट हुँदै आएका छन् ।...

दैनिकी धान्ने हैन, दैनिकी बदल्ने नेतृत्व चाहियो

मानवनिर्मित समूह वा संस्थाभित्र विभिन्न पृष्ठभूमि, अनुभव, दक्षता, क्षमता, योग्यता भएका व्यक्तिहरू रहेका हुन्छन् । यिनीहरूलाई सकारात्मक दिशातर्फ उन्मुख गराई समूह वा संस्थाको लक्ष्य प्राप्त गर्न अवलम्बन गर्ने सामाजिक प्रक्रियालाई...

भारतको सुप्रिम कोर्ट र नेपालको सर्वोच्च अदालत

भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको पहिलो कार्यकालको अन्त्यतिर भारतको सुप्रिम कोर्टमा अभूतपूर्व विवाद चुलियो । जनवरी २०१८ मा नया“ दिल्लीको तिलक मार्गमा अवस्थित सुप्रिम कोर्टका चारजना वरिष्ठतम् न्यायाधीशहरूले पत्रकार सम्मेलन गरेर...

चोलेन्द्र प्रकरणका ४ सम्भावित परिणाम

सर्वोच्च अदालतमा केही दिनयता चर्किएको विवाद कचल्टिएको छ । एकातर्फ बहुमत न्यायाधीशहरूले प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबराको राजीनामा माग गर्दै इजलास बहिस्कार गरेर ‘फायर खोलेका’ छन् । अर्कोतर्फ प्रधानन्यायाधीश जबराले राजीनामा...

अब संसदले न्यायपालिकालाई ‘रेस्क्यु’ गर्नुपर्छ

लोकतन्त्र शक्ति पृथकीकरणको मूल आधारमा विकास गरिनुपर्छ, चल्नुपर्छ र सञ्चालन हुनुपर्छ । अहिले शक्ति पृथकीकरणको सिद्धान्त र राज्यका विभिन्न अंगबीचको भूमिका र ड्युटी राम्ररी सञ्चालन नभएको अवस्थाले जुन खैलाबैला सिर्जना...

अदालतमा यतिधेरै मान्छे कहाँबाट आए ?

दुई दिन म पनि सर्वोच्च अदालतमा गएर पालो आउँदैछ भनेर कुरेर बसेँ । आइतबारको दिन सर्वोच्च अदालतमा पेसीको लिस्ट प्रकाशित हुँदा त्यो नोटिस बोर्ड हेर्न मान्छेको भीड लागेको थियो ।...

जनकपुरको रेलको कथा व्यथा