विचार/दृष्टिकोण

विश्वव्यापी महामारीमा कोरोना पहिलो होइन

कोरोनाको कारण आजको मितिसम्म विश्वभरमा झण्डै २० हजारले ज्यान गुमाइसकेका छन् भने संक्रमितको सङ्ख्या ४ लाख पुग्न लागिसकेको छ । अहिले विश्वभरका १ सय ९४ देशमा कोरोना भाइरसले प्रवेश पाइसकेको...

अर्थतन्त्रमा लकडाउन प्रभाव : धनीको सम्पत्ति घट्छ, गरिबको चुल्हो निभ्छ

विश्व अर्थतन्त्रमा जस्तै नेपालको अर्थतन्त्रमा पनि कोरोनाभाइरसका कारण ठूलो असर पुगेको छ । आयातमा निर्भर भएको देश नेपाललाई ‘लक डाउन’ले समस्या निम्याउन सक्छ । प्रतिव्यक्ति आय कम भएको नेपाल जस्तो...

गरिबले कसरी झेल्ने कोरोना ?

गरिबहरुले सबै बेला र अवस्थामा धेरै किसिमका जोखिमको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ। प्रत्येक जोखिमले माथि उठ्न खोज्ने गरिबहरुका प्रयासलाई चकनाचुर बनाइदिन्छ। लक्ष्यमा लाग्न दिँदैन, बाटो परिवर्तन गर्न बाध्य बनाउँछ । यतिबेला...

कोरोनाको नियन्त्रणमा सरकारको मात्र मुख नताकौं

विश्वका अधिकांश मुलुकहरु कोरोना भाइरसको संक्रमणमा फसेपछि विश्व स्वास्थ्य संगठनले यसलाई महामारीको प्रकोपको घोषणा गरेको सर्वविदितै छ । यसबाट मुक्ति पाउन विश्व समुदाय एकजुट भएर भगिरथ प्रयास गरिराखेतापनि यसलाई...

कोभिड-१९ विश्वव्यापी महामारीका लागि नेपाल कसरी र किन तयार रहनुपर्छ ?

हामीले पछिल्लो १०० वर्ष भन्दा बढीको अवधिभरमा कोभिड-१९ जस्तो रोगको सामना गरेका छैनौँ । अहिलेको विश्वव्यापी अवस्था अनुसार नेपालमा फेरि अर्को संक्रमणको केस देखिनमा थप केही समयमात्र बाँकी छ ।...

कोरोनाभाइरसले खोसिनसक्छ अमेरिकाको ‘विश्व महाशक्ति’ को ताज

कर्ट क्याम्बेल/रस दोसी कोरोना भाइरस विश्वभर महामारी बनिरहँदा संसारभरका लाखौँ–करोडौँ जनता यतिबेला ‘आइसोलेसन’मा छन् । त्यसैले भूराजनीतिक विषयभन्दा यतिबेला स्वास्थ्य–सुरक्षा पहिलो प्राथमिकतामा छ । तर दीर्घकालिन रुपमा विशेषगरी अमेरिकाको...

‘सर त तल्लो जातको हुनुहुँदो रैछ !’

‘सर, तपाईंलाई हाकिम सरले बोलाउनुभएको छ ।’– महिलाको आवाज एक्कासी सुनेर म झसङ्ग भएँ । कम्प्युटरको स्क्रिनबाट आँखा हटाएर ढोकामा नजर लगाएँ । मैले काम गर्ने कार्यालयको सहयोगी दिदी रैछिन्...

प्राकृतिक छनौटबाट कोरोनाभाइरस (कोभिड-१९)

अहिले विश्व कोरोनाभाइरसको महामारीबाट आक्रान्त छ । गत डिसेम्बरमा चीनको उहानबाट सुरु भएको कोभिड–१९ नामको भाइरसका कारण आजको मितिसम्ममा विश्वका २ लाखभन्दा बढी मानिसहरु संक्रमित भइसकेका छन् भने ९ हजारभन्दा...

कोरोनाभन्दा डरलाग्दोसँग फैलिँदो ‘भ्रमको महामारी’

कोरोनाको विश्वमहामारीलाई नै माथ गर्ने गरी यतिखेर संसारभरि नै डरलाग्दोसँग भ्रमको महामारी पनि फैलिँदै गइरहेको छ । कोरोनाको कहरसँग जुघिरहेको संसारका सामु यतिखेर सबैभन्दा डरलाग्दो समस्या यो...

गिरिजा बाबुको अभाव खट्किएको छ

यो कालखण्ड अर्थात् आधुनिक नेपालको पछिल्लो कालखण्डका शान्ति नायकका रूपमा लिइने गिरिजाप्रसाद कोइरालाको महाप्रयाण भएको पनि १० वर्ष भएछ । जो छैन, उसको त स्मरण गर्ने हो । कसैको स्मरण...

कोरोनाभाइरसविरुद्धको युद्ध : चीनको आलोचना गर्ने पश्चिमी देशहरू चीनलाई नै पछ्याउँदै

‘हामी लापरवाही गर्ने छैनौँ, युद्धबाट थकित हुनेछैनौँ वा हाम्रा प्रयासमा ढिला हुनेछैनौँ । हामी प्रकोपको रोकथाम र नियन्त्रण कार्यमा थकित नहुने गरी, लापरवाही नहुने गरी विभिन्न कदम जारी राख्नुपर्छ र...

गभर्नरमा विदेशी विज्ञ ल्याउनुपर्छ, आवश्यक परे ऐन संशोधन गरौँ

नेपाल राष्ट्र बैङ्कका गभर्नर डा. चिरञ्जीवी नेपालको कार्यकाल चैत ५ गतेदेखि सकिँदैछ । कार्यकाल सकिनुभन्दा १ महिनाअघि नै नयाँ गभर्नर छनोट गर्न सकिने कानुनी व्यवस्थाका बीच २५ दिनसक्म पनि गभर्नरको...

कोभिड–१९ : भ्रम र यथार्थ

कोरोना भाइरस नामको जीवाणुबाट आज विश्व आतङ्कित भएको छ । यो रोगको फैलावट एक सय १८ मुलुक र यसका विभिन्न क्षेत्रमा फैलिएको छ । कोरोना भाइरसका कारण हालसम्म करिब पाँच...

कोरोना महामारी नियन्त्रणमा चीनबाट विश्वले सिक्न सक्ने पाठ के हुन् ?

चीनका जनस्वास्थ्य विज्ञहरु सिफङ ऊ*,स्याओलिन स्यू ** र सुच्यू वाङ*** * चीनको जेज्याङ प्रान्तको राजधानी ह्याङजुले कोभिड–१९ का विरुद्ध तुरुन्तै प्रक्रिया देखायो, जबकि त्यहाँ संक्रमण देखापरेकै...

नमस्कारको चमत्कार !

विश्वकै प्राचीनतम् संस्कृति हो, नमस्ते संस्कृति । विश्व साहित्यको सर्वाधिक प्राचीन ग्रन्थ ऋग्वेदमै उल्लेख भएको भेटिन्छ यसको । ऋग्वेदीय ऋषिहरूले सर्वप्रथम देवगणमा प्रयोग गर्न लगाएका थिए यसलाई ‘नमो गणेभ्यो गणपतिभ्यश्च...

बन्द गरियोस् नग्न प्रहसनः विमार प्रमलाई जबरजस्ती प्रदर्शनको वस्तु नबनाइयोस् !

हान्स क्रिस्चियन एन्डर्सनको एउटा कालजयी विश्वविख्यात कथा छः बादशाहको नयाँ पोशाक । छोटोमा भन्दा कथाको सार यस्तो छः बादशाह पोशाकरहित अवस्थामा नांगो बसेका छन्, सार्वजनिक हिँड्डुल गरेका छन्, तर बुद्धिमा...

अमेरिकी स्वास्थ्य विज्ञको चेतावनी : कोरोनाभाइरसको महामारी झन खराब हुँदै जान पनि सक्छ

यतिखेर कोरोनाभाइरसको महामारीले आक्रान्त विश्वका ११४ वटा मुलुकहरुमध्ये विश्वमहाशक्ति अमेरिका पनि आक्रान्त छ । ३१ जनाको मृत्यु र १ हजारभन्दा बढी मानिसहरुलाई अमेरिकामा नै संक्रमति गरिसकेको पृष्ठभूमिमा अमेरिकाका...

अब त चेत सरकार ! अझै महामारी कुर्ने ?

विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोनाभाइरसको संक्रमणलाई विश्व महामारी घोषित गरेको छ । यो अवस्थामा अब नेपाल सरकारले पनि तत्कालै कठोर र कडा कदम चाल्न तीघ्रा कमाउन छोडेर मुटु दह्रो...

कोरोनाभाइरस : वनको बाघभन्दा मनको बाघ झनै खतरनाक

नेपाल मात्रै हैन विश्वभरि नै यतिखेरको सबैभन्दा ठूलो चासो, चिन्ता र ‘आतङ्क’को विषय भएको छ कोरोनोभाइरसको महामारी । सन् २०१९ को डिसेम्बर अन्त्यतिर चीनको हुबेई प्रान्तको राजधानी ऊहानमा...

मैनबत्ती, जसले आफैंलाई जलाएर अरुलाई मार्ग प्रदीप्त गर्‍यो !

उनीहरु 'नेता' बन्ने ध्याउन्नले संगठित भएका थिएनन् न यो उनीहरुको उपार्जनको मेलोमेसो नै थियो । उनीहरु त सामाजिक मिशनमा थिए । उनीहरु ठान्थे, उनीहरु बाँचिरहेको समाज अन्यायपूर्ण छ,...

सांस्कृतिक क्रान्ति, नक्सलवादी र झापा आन्दोलन

विषय प्रवेश ‘चिनियाँ अध्यक्ष माओ हाम्रो पनि अध्यक्ष हो साथै चिनियाँ बाटो नै हाम्रो पनि बाटो हो ।’ यो नक्सलवादी आन्दोलनको प्रणेता चारु मजुम्दारले पार्टी दस्तावेजमा गम्भीर ढङ्गले उठाएको...

'आकाशमा उडेर जाने, बाकसमा फर्किने' अवस्था अन्त्य गर्न गाँजा खेती कानुनी बन्नैपर्छ

नेपालमा गाँजा खेतीलाई व्यवस्थित गर्दै त्यसको निर्यात गर्ने, स्वदेशी आर्जनको माध्यम बनाउने र यसमा भएका रासायनिक तत्त्वलाई उपयोग गरी विभिन्न औषधीको उत्पादन र प्रयोग गर्ने प्रयोजनका लागि मैले संसदमा गैरसरकारी...

४७ वर्षअघिको ‘सुखानी’ काण्ड : जसको लक्ष्य अझै अपूर्ण

घनेन्द्र बस्नेत आज फागुन २१ अर्थात् नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनको अविस्मरणीय दिन । ४७ वर्षअघि आजैको दिन झापा र इलामको सीमावर्ती क्षेत्र माई नगरपाकिलास्थित सुखानीमा कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेका...

अर्थमन्त्रीज्यू, बहसका लागि कहाँ आऊँ ?

मलाई थाहा छ, निरङ्कुश शासकहरुसामु प्रश्न सोध्न अक्षम्य अपराध हो । यो लेख प्रकाशनसँगै म सम्बद्ध मञ्जरी पब्लिकेसनमा आन्तरिक राजस्वका कर्मचारी पठाएर छापा मारिने पक्का छ । किनकि यो सरकार...

बजारका बोतलको पानी स्वास्थमा हानी ?

बोतलको पानी पिउने चलन हाम्रो न त रैथाने चलन हो न त हाम्रो परम्परागत ज्ञानका अनुसार मानव कल्याणको लागि उपयुक्त नै ठानिन्थ्यो। आदि कालमा समेत सफा पानीको उपलब्धता नहुने बखत...

परिवर्तित समाज र समृद्धिको नारा

कता लम्कँदैछन् यो देशका नैतिक समाज र संस्कार ? कता दोहोर्‍याइँदैछ समृद्धिको नारा गाउँदै ? व्यभिचार, भ्रष्टाचारको वैभवतिर ? अथवा नियम कानुनको धज्जीउडाएर हामीले उन्नत देश बनायौँ भनेर छाती फुलाइँदैछ...

पुस्तकमा कर ज्ञानको, मानवीय सम्मानको र पुर्खाहरुको कमाइमा हाम्रो अधिकारमाथिको हमला

किताबले ज्ञानको बाटोमा डोर्‍याउन हात दिन्छ । शारीरिक होइन, मानसिक हात दिन्छ । डाक्टर बाबुराम भट्टराईले तपाईहरुको आन्दोलनमा ऐक्यबद्धता जनाउँछु भन्नुभयो । समस्या यहाँनिर छ । उहाँले ‘यो आन्दोलन हाम्रो...

पुस्तकमा कर : प्रश्न गर्नेहरुलाई चुप लगाउने सरकारको ‘राणाकालीन रणनीति’

फागुन २ गते संसदमा बोल्दै प्रधानमन्त्रीले हामी सांसदलाई ‘सांसदहरु संसदमा बोल्दैन, बाहिर गएर हल्ला गर्छन्’ भनेर भन्नुभयो । आज यो मण्डलामा उभिएर म सबैभन्दा पहिला प्रस्ट पार्न चाहन्छु, प्रदीप दाइ...

गोकुल बाँस्कोटालाई एक मतदाताको पत्र

साथी गोकुल, (कमरेडको अर्थ साथी हो भने) अभिवादन, खाएको विषले थला पर्नुभयो या नखाइकन विष लाग्यो त्यो दैवलाई थाह छ । हाम्रो आस्थाको धरोहर भने गर्लम्मै ढलेको छ ।...

कोरोनाको कहरबीच भिजिट नेपालको रहर,

चीनको ऊहान प्रान्तबाट शुरु भएको कोरोनाभाइरस अर्थात् ‘कोभिड– २०१९’ को महामारी अब चीनमा मात्र सीमित रहेन, त्यो विश्वव्यापी बनिसक्यो । शुरुमा चीनको हुबेई प्रान्तको राजधानी ऊहान, त्यसपछि चीनका अरु प्रान्तहरु...

शिव, मिथक र महानायक पात्रको सिर्जना

हरेक समाजका मिथकहरुमा भिन्न भिन्न महानायकहरुको परिकल्पना गरिएका हुन्छन् । मानव समाजको विकासक्रममा तिनले के अर्थ, भूमिका र महत्त्व राख्छ भन्ने प्रश्नको तहमा जानको लागि हामीले समाजमा स्थापित महानायकका केही...

अवसर नपाएकालाई अवसर दिने वातावरण बनाउनु नै सामाजिक न्याय

‘असमानता र सामाजिक दुरीलाई कम गर्दै सामाजिक न्यायको पहुँचमा वृद्धि गर्ने’ नाराका साथ विश्वभर गत बिहीबार सामाजिक न्यायका लागि अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइयो । जात, धर्म, संस्कृति र मानव अधिकारका लागि...

भाषा चिन्तन: बोध गरौँ मातृभाषाको महत्त्व

सामान्यत: मानिसका मान्य स्वार्थ र चाहनालाई सम्बोधन र संरक्षण गर्नु नै कानुनको मूल उद्देश्य हो । त्यो संरक्षण कार्य अधिकार सुनिश्चितताको रुपमा आउँछ । आधुनिक कानुनशास्त्रले मानिसको आर्थिक र...

सरकारको उपलब्धिबीच किन बढ्दैछ नैराश्यता ?

कम्युनिस्ट नेतृत्वको सरकारको दुई वर्ष पूरा भएको छ । यो समय आफैमा त्यति धेरै त होइन तर यो अवधिमा सरकारका कामकारबाहीबाट जनता सन्तुष्ट हुन सकेका छैनन् । छिटोछिटो सरकार परिवर्तनबाट...

बेलायतको बैङ्किङ सामर्थ्य

ब्रेक्जिटको अनिश्चताले गर्दा बेलायतको वित्तीय क्षेत्रबाट करिब ८ सय अर्ब पाउन्ड (१ ट्रिलियन डलर) बराबरको सम्पत्ति युरोपियन युनियनमा सारिएको बेलायतस्थित कन्सल्टेन्सी फर्म वाईले केही महिनाअगाडि नै जनाएको थियो । सन्...

यसकारण मैले धर्मपरिवर्तन गरेँ

नयाँ संरचना अनुसार देशमा नयाँ संविधान आइसक्यो । धर्मनिरपेक्षता, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रसहितको संविधान हामीले पाएका छाँै । तर अझै हाम्रो देशमा ‘धर्मनिरपेक्षता’ छ कि छैन भन्ने खालको द्विविधा छ ।...

सरकारको २ वर्ष : कोइरालाले बाटो खनिदिएका थिए, ओलीले गाडी गुडाउन पनि सकेनन्

झन्डै २ तिहाई बहुमत सहित सरकारको नेतृत्व सम्हाल्न पुगेको केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले दुई वर्ष पूरा गरेको छ । मधेश केन्द्रित दलहरुको समर्थन र सत्ता साझेदारी रहँदासम्म त यो...

प्रधानमन्त्रीजी ‘इज अ फेल्यर’ !

फागुन ३ गते प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विश्वासको मत मागिरहेको बेलामा नेपाली काँग्रेसको तर्फबाट मैले भनेको कुरा सम्झन्छु । त्यतिबेला मैले उहाँलाई अब तपाईं नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको मात्र अध्यक्ष होइन,...

चीनमा कोरोनाभाइरस प्रकोपविरुद्ध लडाइँ

फेब्रुअरी १३ सम्म चीनभरि सङ्क्रमितको सङ्ख्या ५९९०१ पुगेको छ भने आशङ्कित सङ्ख्या घटेर १३४३५ पुगेको छ। मर्नेहरूको सङ्ख्या १३६८ भएको छ भने उपचार गरी निको भएको सङ्ख्या ६१८७ पुगेको छ।...

कोरोनाभाइरसबारे चिनियाँ राजदूतलाई पत्र

काठमाडौं, फागुन १, २०७६ काठमाडौं, फागुन १, २०७६ महामहिम चिनियाँ राजदूत महोदय, समुचित अभिवादन । महोदया, ‘कोरोनाभाइरस’रूपी आपदाले ग्रस्त तपाईंको महान देशका गौरवशाली नागरिकहरुको कल्याण एवं आपदाको समाप्तिका लागि...

कोरोनाको महाव्याधि : महासंकट मात्रै हैन, गुरु पनि परीक्षा पनि