रातोपाटी स्पेसल

कसैले पनि स्वामित्व ग्रहण गर्न नसकेकाले सङ्घीयता खारेज भइहाले पनि कोही सती जाँदैन

सङ्घीयताका सम्बन्धमा गहिरो अध्येता एवं यस विषयका जानकार प्रा. कृष्ण हाछेथुसँग रातोपाटीका लागि लोकेन्द्र भट्टले गरेको कुराकानीको सम्पादित उतार : तपाईंको बुझाइमा सङ्घीयता...

प्रधानमन्त्री ओलीज्यू, हजुरआमाको आँसु भुल्नुभयो ?

कमरेड उत्तम अर्थात् खड्गप्रसाद (हाल केपी) शर्मा ओली र मोहनचन्द्र अधिकारी २०३० साल असोज २३ गते रौतहटबाट पक्राउ परे । पक्राउपछि वीरगञ्ज जेलमा राखिँदा होस्, काठमाडौं केन्द्रीय कारागार, जगन्नाथ देवल...

आफ्नै देशमा ‘अनागरिक’ बन्नु पर्दाको सकस : ‘राज्यले हामीलाई सडकका पशु बराबर बनायो’

महोत्तरीका अर्जुन साहले आमाको नामबाट नागरिकता पाउनका लागि ६९ सालमा सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा हालेर २०७४ मा मुद्दा जिते । तरपनि उनले आमाको नामबाट नागरिकता...

‘मेरो गीतले राजादेखि सर्वसाधारणसम्मको मन जित्यो’

वरिष्ठ लोक गायक बमबहादुर कार्कीको नाम सुन्ने सायदै होलान् । उनका ‘पानको पात माया तिमीलाई सम्झन्छु दिनको रात’, ‘भेटै नहुने’, ‘झ्याइँ पर्यो’, ‘पिपलु पातै फरर’लगायतका बोलको गीत आजपनि उत्तिकै लोकप्रिय...

पञ्चायती शासनको त्यो बर्बर आतङ्क : यसरी भएको थियो रत्नकुमार वान्तवाको हत्या

पञ्चायती कालरात्रिको निरङ्कुश दमन नभोगेका र नदेखेकाहरूका लागि यो घटना दन्त्यकथा वा किंवदन्ती लाग्न सक्छ । तर त्यस कालखण्डमा भिन्न विचार र...

एकल बहुमतीय सरकारको देन अर्थात् ‘नागा नाचे मैदान’

काठमाडौं । देशको विकासका लागि राजनीतिक स्थायित्व आवश्यक छ, मुलुकले समृद्धिको दिशामा फड्को हान्छ, मुलुकमा कायापलट हुन्छ : आम जनअपेक्षा यो हो । विगतमा भोगिएका पटक पटक राजनीतिक अस्थिरताले मुलुक भड्खालोको दिशातिर...

गणतन्त्रका १२ वर्ष : १३ प्रधानन्यायाधीश

०६५ जेठ १५ । संविधान सभाको पहिलो बैठकले मुलुकलाई औपचारिक रूपमा ‘गणतन्त्र’ घोषणा ग-यो । यस अर्थमा हामीले गणतन्त्रका १२ वर्ष भोग गरिरहेका छौँ । मुलुकमा औपचारिक रूपमा गणतन्त्रको स्थापना...

सरकारको नाममा रहेको काठमाडौँको मस्जिदको जग्गा कसरी पुग्यो व्यक्तिको नाममा ?

काठमाडौँको मुटु सुन्धारामा रहेको मुसाफिर मादिनी मस्जिदमा गत साता बिहानै डोजर लगेर तोडफोड गरियो । मस्जिदमा सुतेका महिला बालबालिका आत्तिदै उठे । दसैँको मध्य समय अर्थात् अष्टमीका दिन...

एक कम्युनिस्ट योद्धाको नजरमा दसैँ

नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनमा सक्रिय नाम हो मोहन वैद्य ‘किरण’ । नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) का महासचिवसमेत रहेका वैद्य अहिले सक्रिय कयौं कम्युनिस्ट नेताका राजनीतिक गुरु पनि मानिन्छन् । तडकभडक र...

पूर्वप्रधानन्यायाधीश मीनबहादुर रायमाझीको त्यो दसैँ

समय बित्दै जाँदा दसैँ पनि आई पुग्यो । पहाड घर नगएको १० वर्ष भइसकेको थियो । दसैँको मौका छोपी घर गयौं । शक्तिलाई पहाडको घर र बसोबास देखाउनु पनि थियो...

फ्रन्टलाइनमा खटिने चिकित्सकले यसरी मनाउँदैछन् दसैँ

काठमाडौं । नेपालमा कोरोनाभाइरसको संक्रमण समुदायस्तरमा फैलिएका बेला हिन्दु धर्मावलम्बीहरुको महान् पर्व बडादसैँ सुरु भएको छ । नेपालमा कोरोना संक्रमितको संख्या बढेसँगै सरकारी तथा निजी अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मी निरन्तर कोभिड—१९ का बिरामीको...

तराई–मधेशमा दसैँः डायनको डरदेखि झिझिया नृत्यसम्म

कोरोनाको माहामारीबीच दसैँको आगमन भइसकेको छ । हिन्दु धर्मावलम्बीहरुले आफ्नो संस्कृति र परम्पराअनुसार दसैँ मनाइरहेका छन् । दसैँलाई कसैले पूजापाठ र आराधनाको रुपमा मनाउँछन् भने कतिपयले यसलाई खानपिन र...

‘गोजीमा दाम छैन’ : खल्लो भयो पत्रकारको दसैँ

काठमाडौं । ‘फूलपातीको अघिल्लो दिनसम्म श्रमजीवी पत्रकार, कामदार÷कर्मचारीहरुलाई बडा दसैँ नै खल्लो हुनेगरी पारिश्रमिक भुक्तानी नगर्नु सञ्चार गृहहरुबाट श्रमप्रतिको चरम् अपमान भएको महासंघ ठान्छ र यस्तो कार्यप्रति घोर आपत्ति जनाउँदछ,’...

सहाना प्रधानको जागिरमा आगो

सहाना प्रधान आफ्नो प्राध्यापकीय सेवामा सधैँ दत्तचित्त भएर लागिरहेकी हुन्थिन् । उनका लागि उनका विद्यार्थी अति प्रिय हुन्थे । आफ्ना विद्यार्थीको पढाइको श्रीवृद्धिका लागि मात्रै उनको मन गएको हुन्थ्यो ।...

गणितको आधुनिकीकरणमा प्राडा. राममान श्रेष्ठको योगदान

गणित विषयमा पिएचडी गर्ने पहिलो नेपाली आदरणीय गुरुवर प्राडा. राममान श्रेष्ठलाई भेट्न मन लागेकाले टेलिफोन गरियो । ‘टेलिफोनले मात्र भएन, घरमै आउनु होस्’ भन्दै उहाँले बोलाउनु भयो । गत साल...

‘अनिच्छित गर्भ’ नै थियो त संघीयता ?

काठमाडौँ । केन्द्रिकृत शासन प्रणालीले समग्र देशको विकास हुन सकेन, विभिन्न जातजाती, भाषाभाषी, भूगोलविशेषले थिचोमिचो तथा शोषणको अनुभूति ग¥यो भनेर नै २०६२÷०६३ को जनआन्दोलनमा गणतन्त्र र संघीयतालाई मुख्य मुद्दा बनाइयो...

तीन तहका सरकार हुँदा पनि जनताका दुःख उस्तै !

(कैलालीबाट टंक कुँवर र बुटवलबाट तेजेन्द्र केसीको सहयोगमा) काठमाडौं । मुलुकमा संघीयता कार्यान्वयनसँगै तीन तहका सरकार अस्तित्वमा आए पनि सामान्य नागरिकले शासकीय स्वरुप परिवर्तनका बाबजुद आफ्नो जीवनमा तात्विक भिन्नता...

‘गणतन्त्रविरोधी’ नेताहरुलाई नै गणतन्त्रमा चिठ्ठा ?

‘स्थायी कमिटीका सदस्यद्वय मुकुन्द नेउपाने र विण्णु पौडेल तथा केन्द्रीय कमिटीका सदस्य कृष्णगोपाल श्रेष्ठले लोकतान्त्रिक गणतन्त्र र संविधानसभा सम्वन्धी पार्टीको निर्णयसँग असहमति जनाउँदै आफ्नो फरक मत दर्ज गर्नुभयो...

टिप्पणी : नेकपालाई विनाशको खाल्डोबाट कसले जोगाउने ?

काठमाडौं । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) मा केही नेताको बोली र व्यवहार फरक हुने गरेको छ । अर्थात्, बोल्ने एउटा कुरा, गर्ने अर्कै काम ! निर्णय एउटा, व्यवहार अर्कै ।...

‘मेरो नाटक राजा वीरेन्द्रको फर्माइसमा पर्‍यो’

चलचित्र कलाकार सङ्घका वर्तमान अध्यक्ष हुन् रवीन्द्र खड्का । सङ्घमा उनको यो दोस्रो कार्यकाल हो । यसअगाडि पनि एक कार्यकाल बिताइसकेका उनी कलाकारका लागि पेन्सनको व्यवस्था गर्ने र संस्थाको भवन...

सरकारको सुशासन : सिंहदरबारभित्र पानीमै गडबड

सिंहदरवारभित्र पिउने पानीका लागि मात्र दैनिक न्युनतम ३५ हजार रुपैयाँ अतिरिक्त खर्च भइरहेको छ । मासिक हिसाब जोड्दा पिउने पानीका लागि मात्र न्युनतम १० लाख ५० हजार महिनामा खर्च भइरहेको...

चिनियाँ नागरिकको नेपालमा कृषिकर्म : एउटै सखरखण्ड साढे ३ किलोको ! (भिडियो)

झन्डै १५ वर्षअघि चिनियाँ नागरिक ह्वाङ् अर्दुङ काठमाडौँ आउनेबेलामा नेपालमा तरकारी खेती गर्छु भनेर सोचेका थिएनन् । चीनमा पनि उनको परिवारले कहिल्यै खेतीपाती गरेको छैन । होटल म्यानेजमेन्टमा स्नातक पूरा...

सम्झनामा गान्धी : लापरवाह युवकदेखि राष्ट्रपितासम्म !

भारतमा राष्ट्रपिताको उपमा पाएका मोहनदास करमचन्द गान्धीलाई महात्मा भनिन्छ । उनी एक चतुर नेता थिए, जसले बेलायतीहरुको शासनबाट भारतलाई स्वतन्त्र गराए, गरिब भारतीयहरुको हक–अधिकारका लागि आवाज उठाए । उनले सिकाएको...

बुद्ध एयरका प्रवन्ध निर्देशक वीरेन्द्रबहादुर बस्नेतको अनुभव : यसरी मैले पनि कोरोनालाई जितेँ (भिडियो)

मलाई पनि कोभिड–१९ को सङ्क्रमण भयो र अहिले पूर्ण स्वस्थ्य भइसकेको छु । सुरुमा मेरी कान्छी छोरीलाई कोरोना भाइरसले छोयो । उनमा कसरी स¥यो थाहा छैन । अफिसबाट सरेको शङ्का...

जब पहाडले मधेशका युवालाई ‘भगवान’को दर्जा दिएर सम्मान गर्‍यो...

नेपाली समाज विभक्त छ । राजनीतिक विषयमा कुरा हुनासाथ काँग्रेस, कम्युनिस्टलगायत दलहरुको कुरा आउँछ, आर्थिक कुरा गर्नासाथ धनी–गरिबका कुरा आउँछ, समाजको कुरा गर्नासाथ जात, धर्म, भूगोलको कुरा आउँछ । मधेसले...

सीमाविद् बुद्धिनारायण श्रेष्ठको जीवन : अरूले दिएको उपाधि मलाई मान्य छैन

बुद्धिनारायण श्रेष्ठ नेपालका भूगोल तथा सीमाविद् हुन् । नापी, सिमाना र सीमा व्यवस्थापन विषयमा श्रेष्ठले 'कित्ता नापी जनउपयोगका लागि, नेपालको सिमाना, राष्ट्रिय सुरक्षाका सन्दर्भमा सीमा व्यवस्थापन, सिमानाको ज्ञान, नेपाल सीमावर्ती...

नेपाल रेडक्रस सोसाइटीमा ‘दागी’ हरुकै हालीमुहाली

नेपाल रेडक्रस सोसाइटीले अस्ति भदौ ३१ गते विभागीय निर्देशकहरु सरुवा गर्ने निर्णय गरेको थियो । जसअन्र्तगत विपत व्यवस्थापन विभागकी निर्देशक रहेकी मोना अर्याललाई बनेपाको जनशक्ति विकास प्रतिष्ठानमा सरुवा गर्ने तयारी...

गायक सीताराम पोखरेलको जीवन : प्रेमिका देखेपछि पुुलमुनि लुकेँ

नेपाली साङ्गीतिक क्षेत्रका चिनिएका गायक हुन् सीताराम पोखरेल । सानैदेखि गीतसङ्गीत भनेपछि हुरुक्कै हुने उनले औपचारिक गायन यात्रा विसं २०४४ मा ‘सजाइदियौ जिन्दगी मेरो’ बोलको गीतबाट थालेका थिए । यो...

न्यायालय शुद्धीकरणको सवाल : कहाँ रह्यो संविधानमा त्रुटि ?

‘गणतन्त्र आएपछि न्यायपालिका झन् बढी सक्षम, पारदर्शी होला भन्ने थियो । तर, राजनीति हावी भएर न्यायपालिकाको मर्म नबुझ्नेहरुको हातमा पुग्दा यसको हवीगत झन् झन् दयनीय हुँदैछ । न्यायपालिकाको साखलाई उँचो...

‘अब पनि प्रभावकारी ढङ्गले जान सकेनौँ भने देशमा अप्ठ्यारो स्थिति आउँछ’

दुई अध्यक्षीय प्रणालीसहित नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) गठन भएको निक्कै लामो समयपछि अध्यक्ष प्रचण्डले कार्यकारी अधिकारसहित पार्टी हाँक्ने जिम्मेवारी प्राप्त गरेका छन् । त्यो जिम्मेवारी प्राप्त हुनुअघि नेकपाभित्र...

सर्वोच्च अदालतमा षड्यन्त्रका किस्सा !

‘माथि ठहर खण्डमा उल्लेख भए बमोजिम विशेष अदालतको फैसला उल्टी प्रतिवादीलाई सजाय हुने ठहरी फैसला भएको र विशेष अदालतमा फैसला गर्ने न्यायाधीशहरुले मिसिल संलग्न...

राजनीतिक षड्यन्त्र र भारतको दबाबको शिकार बनेका रामराजा

काठमाडौं । गणतन्त्रवादी नेता रामराजा प्रसाद सिंहलाई संसदीय राजनीतिक चलखेलले प्रथम राष्ट्रपति हुनबाट बञ्चित गराएको दिनलाई नेपालको इतिहासमै ‘ऐतिहासिक भूल’को रुपमा स्मरण गरिन्छ । देशमा गणतन्त्रको चर्चा गर्दा राजराजा प्रसाद सिंहलाई...

समाज बदल्ने वृत्तचित्र

‘जति धेरै कानुन, त्यति थोरै न्याय,’ प्राचिन रोमका प्रभावशाली प्रशासक मार्कस टलिजस सिसरोले भनेका छन् । किनकी, दुविधाग्रस्त र झन्झटिलो कानुनले प्रहरी–प्रशासन र न्यायालयलाई नै निरिह बनाइदिन्छ, यस्तोमा अपराधी छाती...

रेलवे निर्माणमा ‘आँधीपछिको सन्नाटा’ : कहिले सुरु हुन्छ नयाँ प्रक्रिया ?

काठमाडौं । दिन एउटै हो र समय पनि । तर, त्यही दिन र त्यही समय कहिले उत्सवको घडी बनेर आउँछ त कहिले शोकको । नेपालको रेल इतिहासको लागि २०७७ सालको...

व्यक्तिको घरझगडामा युट्युबरको प्रवेश : यो कस्तो खालको पत्रकारिता हो ?

उदाहरण १ : उर्मिलाकी आमा मिडियामा कुटाकुट, मुखामुख, आमा छोरीको रुवाबासी । हिमेश न्यौपाने न्यु भिडियो । दुई दिन पहिले टाइम्स खबर नेपाल नामक युट्युब च्यानलमा...

बेथितिको दलदलमा जाकिएको त्रिभुवन विश्वविद्यालयको ‘बदमासी’को यो कथा

त्रिविबाट सर्वोच्च अदालत, राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्र, राष्ट्रिय सूचना आयोग, विश्वविद्यालय अनुदान आयोग र शिक्षा मन्त्रालयको आदेशलाई समेत निरन्तर उपेक्षा पाठकहरु...

कोरोनाविरुद्धको महालडाइँ : जित्ने कसरी ?

खाँचाे प्रणालीगत साेचको कोरोनासँग जुध्दै गर्दा हामीहरुले व्यवस्थित रुपमा त्यसको कसरी सामना गर्ने वा सम्बोधन गर्ने भन्ने सोचिरहेका छैनौँ । प्रणालीगत रुपमा नसोच्दा हाम्रा निर्णयहरुले...

अस्वस्थ स्वास्थ्य मन्त्रालयउपर निरर्थक टिप्पणी

समयले सबै भुइँफुट्टा, चोट्टा र चटकेहरुको परीक्षा लिन्छ । अलि दिन कुर्नुमात्र पर्छ, इतिहासका भित्तामा नतिजा अङ्कित भइहाल्छ । अहिले इतिहासको भित्तो हेर्दा मलाई निकट अतीतको याद आउँछ । र,...

गिर्दो साख, बढ्दो विवाद : किन हुन सकेन न्यायालयको रुपान्तरण ?

‘न्यायापालिकामा हुन सक्ने विकृति, विसंगति, अनियमितता तथा बिचौलियाबाट हुन सक्ने क्रियाकलाप र त्यसको रोकथामका लागि चाल्नु पर्ने प्रभावकारी उपायहरुका सम्बन्धमा विस्तृत अध्ययन गरी प्रतिवेदन पेश गर्न’ सर्वोच्च अदालतले गत ३०...

संगीतकार शक्ति बल्लभको स्मरणमा राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरे

‘नेपाली हामी रहुँला कहाँ नेपालै नरहे’, ‘आजै र राति के देखेँ सपना’ जस्ता कयौँ कालजयी गीतका स्रष्टा राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेको मंगलबार निधन भएको छ । राजधानीको कपुरधारास्थित आफ्नै निवासमा उनको...

खोई सुशासन ? : मन्त्रिपरिषद् सदस्यहरुकै सम्पत्ति लुकाइयो