मैया श्रेष्ठ : न्यूरोडकी ७० वर्षीया फोटोग्राफर
स्कन्द गौतम/नेपाल फोटो लाइब्रेरी
काठमाडौँ । न्यूरोड काठमाडौँको धेरै भिडभाड हुने ठाउँमध्ये एक हो । ७० वर्षीया मैया श्रेष्ठ न्यूरोडको मेमोरी कन्सर्नमा ग्राहकको राहदानी साइजको फोटो खिच्न तयार हुँदै थिइन् ।
यो उमेरमा पनि श्रेष्ठ लेन्सको पछाडि उभिएर दृढ सङ्कल्प र जोसका साथ फोटोग्राफी गर्दै थिइन् । ५४ वर्षको उमेरमा यो यात्रा सुरु गरेकी मैयाको दक्ष फोटोग्राफर बन्ने बाटो पारम्परिकभन्दा भिन्न थियो । यसअघि उनले राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकमा बैंक सहायकको रूपमा काम गरिसकेकी थिइन् । तर, छोराको जन्मपछि पतिको सुझावले उनको करियर नै परिवर्तन भयो । त्यसपछि उनी फोटोग्राफी पसलमा पतिसँग सामेल पनि भइन् ।
पहिला उनीहरूको पसलमा भिडभाड हुने गरेको थियो, विशेष गरी दशैं जस्ता चाडपर्वहरूमा । त्यतिबेला फोटो डेभलप गर्न पनि बैंककमा तस्बिरहरू पठाउनु पर्थ्यो । तर, काठमाडौँमा स्थानीय प्रयोगशालाको स्थापनासँगै मैया विकसित हुँदै गइरहेको फोटोग्राफी उद्योगको हिस्सा बन्न पुगिन् । ती प्रयोगशालाहरूमध्ये एउटामा काम उनले काम पनि गर्न थालिन् ।
उनी ती दिनहरू सम्झन्छिन्, जब पोलारोइड क्यामेराहरू राहदानी–साइज फोटोहरू खिच्नका लागि प्रयोग गरिन्थ्यो । डिजिटल युग बढ्दै जाँदा, ल्यापटप र स्मार्टफोनहरू सर्वव्यापी भए, जसले गर्दा परम्परागत तस्बिर सेवाहरू खोज्ने ग्राहकहरूमा गिरावट आएको छ । तैपनि, यो परिवर्तनको बीचमा मैयाले आफ्ना ग्राहकहरूको माग पूरा गर्न फोटोसप जस्ता फोटो सम्पादन सफ्टवेयरलाई अँगालेर आफूलाई अपग्रेड गरिन्। भाइबर र इमेल मार्फत आफ्ना ग्राहकहरूसँग जोडिँदै उनले यस आधुनिक युगमा आफूलाई ढालेकी छन् ।
अक्सर उनको पसलमा आगन्तुकहरूले फोटोग्राफरको बारेमा सोधपुछ गर्दा र लेन्सको पछाडि मैया नै हुन् भनेर थाहा पाउँदा छक्क पर्छन् । तर मैयाको प्रतिभा र समर्पणले आफ्ना ग्राहकहरूको प्रशंसा र सन्तुष्टि कमाउँदै दिगो छाप छोडेकी छिन् ।
मैयाको यात्रा सबै महिलाहरूको लागि प्रेरणा बन्न सक्छ । एक ७० वर्षीया महिला जसले सामाजिक अपेक्षाहरूलाई अस्वीकार गर्छिन्, उनले अरूलाई आफ्नो जुनूनलाई पछ्याउन र उमेर वा लिङ्गको परवाह नगरी आफ्नो काम जारी राख्न प्रोत्साहित गर्छिन् । ‘म अझै पनि काम गर्छु भनेर मेरा आफन्तहरू छक्क पर्छन् किनकि तिनीहरू विभिन्न पीडा र रोगहरूको कारण घरमा बस्छन् । तर मेरो उमेरले मलाई बाधा पुर्याएको छैन”, मैया भन्छिन्।