साहित्य

पत्रकार रिजालको नयाँ पुस्तक सार्वजनिक

पत्रकार तथा साहित्यकार कमल रिजालको ‘पूर्वीय दर्शन मीमांसा’ नामक पुस्तक सार्वजनिक भएको छ । गोरखापत्रका पूर्वप्रधान सम्पादक रिजालको यो कृति बाह्रौं हो । उनका यस अघि ‘सुकर्म’, ‘सुदर्शन’, ‘दर्शनभित्रको दर्शन’,...

अंग्रेजीमा ‘माइला बाजे’को पुस्तक

माइला बाजेको छद्मनाममा विविध विषयमा ब्लग लेख्ने सञ्जय उपाध्यायको पुस्तक इम्पावर्ड एन्ड इम्पेरिल्ड : नेपाल्स पिस पजल इन बिट्स एन्ड पिसेस हालै प्रकाशित भएको छ । फाइनप्रिन्टले प्रकाशन गरेको पुस्तकमा दोस्रो जनआन्दोलन...

निबन्धकार लामिछानेप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण

शङ्कर लामिछाने स्मृति प्रतिष्ठानले प्रत्येक वर्ष माघ १० गते निबन्धकार शङ्कर लामिछानेको सम्झना र परिचर्चा गर्ने गर्छ । यस वर्ष पनि उक्त कार्यक्रमको तय भएको तर कोभिडका कारण सञ्चालन हुन...

एक पत्र : सम्पादकलाई

मणि दाजु, तपाईंले भन्नुभएको छ समाजको विशेषाङ्कको निमित्त म केही लेख दिऊँ– खासगरी पत्रकारिता र त्यो पनि ‘समाज’–को समालोचना गरेर । करिब २ घण्टादेखि समाजको मसँग भएको सङ्ग्रह पल्टाइरहेँ र...

पुराण एक गन्तव्य अनेक

देवी मन्दिरमा सार्वजनिक रूपले श्रीमद् भागवत पुराण लाउने व्यवस्था मिलाइएको छ । व्यवस्था मण्डलीमा मेरो नाउँ पनि समाविष्ट गरिएकाले मलाई पुराण सुन्न इच्छाभन्दा बढी दायित्वबोधले पिरलेको हुँदा देवी मन्दिरतिर लाग्छु...

कविता : मास्क लगाउँछु

नौँ महिना दुःख कष्ट पीडा सहेर हाँसी खुशी हुँदै मलाई जन्म दिने मेरी आमाको लागि मास्क लगाउँछु मलाई हुर्काउन र मेरो भविष्य बनाउन भनी आफ्नो खुशी र सुख बेची दुःख...

कथा : एउटा कथा लेखक तु चाहियो

तपाईं तु को अर्थमा धेरै नअल्मलिनुस् । यसको शाब्दिक अर्थतिर अहिले तपाईं जानु आवश्यक पनि छैन । तपाईंले कुरोको चुरो मात्र बुझे पुग्छ । लेख्ने सोच या झोंक...

गजल : चुनाव आउँदा

चुनाव आउँदा घर गाउँमा राजनीति तुफान चल्छ घोषणा पत्र, एजेण्डामा देश निर्माणको बखान चल्छ नारा, जुलुस घन्काउँछन् गाउँ बस्ती चोक चोकमा पार्टी बीचमा होडबाजी र प्रचारबाजी उठान चल्छ ...

बजारको तराजुमा साहित्यको मूल्य

बजार आजभोलि जे चल्छ, बजारअनुसार चल्छ । ब्यापारी त पैसाका पछि लाग्ने नै भई गए । यो बजार, व्यापारी र पैसालाई गाली गर्ने भनेको पनि पैसाको छेउछाउ पहुँच नहुनेहरूले...

विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको दृष्टिमा मधेस– मधेसतिर (कथा)

सुनकोसी र तामाकोसीको सङ्गममा बिहान भयो । सुनकोसी उत्तरबाट प्रशस्त वेगसँग बगेर आउँथ्यो र पूर्वतिरबाट तामाकोसीमा मिसिन्थ्यो । सुनकोसी तर्न सक्ने कोहीकोही मात्र होलान् तर दरो तिघ्रा भएको जसले पनि...

डा. बराललाई सम्मान तथा संगीतकार गुरुङलाई पुरस्कार

नेपाली प्रतिभा प्रतिष्ठान, बेलायतले सन् २०२१ का लागि सम्मान तथा पुरस्कार घोषणा गरेको छ । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष गणेश राईको अध्यक्षतामा बसेको भर्चुअल बैठकले वरिष्ठ गीतकार प्रा.डा. कृष्णहरि बराललाई ‘प्रतिभा सम्मान’...

‘चिनियाँ पत्रकारको नजरमा नेपाल’ पुस्तक आउँदै

सिन्ह्वा समाचार संस्थाका वरिष्ठ पत्रकार चाउ शेङ्गपिङ्गद्वारा लिखित ‘चिनियाँ पत्रकारको नजरमा नेपाल’को नेपाली संस्करण २०२२ को तेस्रो सातामा आउँदैछ । एक दशकदेखि नेपालमा कार्यरत शेङ्गपिङ्गको यो पुस्तक २०२१ अप्रिलमा अंग्रेजी भाषामा...

सपनामा पनि नआउनू है विमल दाइ !

कानहरू यिनै हुन् मेरा । कुन्नि त्यस दिन के सुनेँ मैले; सुन्नै नपर्ने सुनेँ । नचाहेको भनौँ अत्यन्त अकल्पनीय कुरा सुनेँ । त्यो कुरा सुन्न पनि मेरा कानहरूलाई त्यसै दिन...

‘त्यो समय विद्रोही साहित्य प्रकाशन सहज थिएन’

साहित्यिक पत्रकारिताको अर्को नाम हो, रोचक घिमिरे । भैरव अर्याल र रमेश विकल जस्ता दिग्गज साहित्यकारका साथले साहित्यिक पत्रकारिता सुरु गरेका उनी ८० वर्षको उमेरमा पनि अझै सक्रिय छन् ।...

निबन्ध : जीवनको उद्दाम वेग

वेग हानी उडेको चरो हेर्न लोभिन्छु म । चराको त्यस वेगले हृदयमा चारुताको भाव पैदा गर्छ । शिशिर र वसन्तको संगम कालमा सुसेलो हाल्दै आउने आँधीले आकर्षित गर्छ । आँधीको...

लघुकथा : निःशुल्क डेरा

तीन महिना अगाडि मात्र चेक रिपब्लिकबाट मगाएको ‘म्याक्स’ बिरामी पर्न थालेर निकै तनावमा थिएँ । त्यसमाथि काठमाडौंको जाम र पार्किङको असुविधाजनक अवस्था । बरु मानिसको डाक्टर घरमा नै बोलाउन सकिने...

वरिष्ठ साहित्यकार भट्टको निधन

सुदूरपश्चिमका वरिष्ठ साहित्यकार वासुदेव भट्ट (भाइसाब) को ७८ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । भीमदत्त नगरपालिका–१८ कटानस्थित आफनै निवासमा आइतबार राति उनको निधन भएको हो । साहित्यकार भट्ट लामो समयदेखि...

रोल्पामा सुनिए समयका १७ कविताहरू

सुनिल स्मृति साहित्य महोत्सवको दोस्रो दिन ’समयका कविता शीर्षक’मा १७ कविहरूले कविता वाचन गरेका छन् । प्युठानका घनश्याम अस्तित्वबाट सुरु भएको कविता वाचन रोल्पाका दिलीप कुँवरमा आएर टुङ्गिएको हो ।...

राष्ट्रिय एकता दिवसका अवसरमा पुस्तक प्रदर्शनी

नेपाल एकीकरण अभियानका नायक पृथ्वीनारायण शाहको ३०० औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले पठन संस्कृतिको विकास गर्ने उद्देश्यले पुस्तक प्रदर्शनी शुरु गरेको छ । प्रदर्शनीमा साहित्य, समालोचना, बाल साहित्य, कोश, कथा,...

बसन्त बस्नेतले ल्याए ‘महाभारा’

पत्रकार एवम् लेखक बसन्त बस्नेतको नयाँ औपन्यासिक कृति ‘महाभारा’ लोकार्पण गरिएको छ । काठमाडौंको बौद्धस्थित तारागाउँ म्युजियममा शनिबार आयोजित ‘महाभारा मेला’ विशेष कार्यक्रममा बस्नेतकी छोरी अनुदिता बस्नेतले पुस्तक लोकार्पण गरिन्...

‘गजल सुन्दा, सुनाउँदा वाह ! वाह ! भन्ने भाव आउनुपर्छ’

गजलका कतिपय सिकारु साहित्यकारलाई कविता, गीत र गजलबारे प्रष्ट भिन्नता छुट्याउन गाह्रो पर्छ । कतिले त कवितालाई नै गीत र गजल भन्छन् । यसको मुख्य समस्या गजलको सैद्धान्तिक ज्ञानको कमीले...

‘ऐलानी घाम’ : हाइकु कविताको गहन पुस्तक

दिल पौडेलको ‘ऐलानी घाम’ हाइकु सङ्ग्रह प्रकाशनमा आएको छ । पुस्तक एउटै भए पनि यसमा १५१५ वटा हाइकु र ६५३ वटा सेन्र्यु सङ्ग्रह गरिका छन् । सुमिता पौडेलद्वारा प्रकाशित यस...

कविता : छोरोले बिर्सेछ

विदेशबाट आएको छोरोले ठाडै ‘हाई’ पो गर्यो हामी बूढा भएका बाआमालाई न त आदर गर्नु छ न त आशीर्वाद थाप्नु छ छोरोले बिर्सेछ झुकेर ढोग्न । गोडामा हेरेको त ...

कथा : तुफान

तुफान वामपन्थी विचार भएको परिवारमा जन्मिएको थियो । सानैदेखि कम्युनिष्टहरू सँगको संगत रह्यो । त्यसैले तुफानलाई कम्युनिष्ट पार्टीका घोषणापत्र र मार्क्स एङ्गेल्स, लेनिन, माओका जीवनीहरू पढ्ने अवसर मिल्यो । समाजमा...

कथा : पर्खाल

अनायास मेरा आँखा पार्कको कुनापट्टि ठोक्किए– एउटा दृश्यमा । गोलो पारेर काटेको धुपीको बोटको आडमा एक जोडी आइसक्रिम चाट्दै थिए, एउटै कोनमा पालैपालो ।आइसक्रिम सकिँदै गएपछि खोसाखोसजस्तै पर्यो, दुबैवीच ।...

‘दुरा जातिका लोककथाहरू’ प्रकाशित

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानद्वारा ‘दुरा जातिका लोककथाहरू’ नामक पुस्तक प्रकाशित भएको छ । साहित्य (मातृभाषा) विभागको अनुसन्धान परियोजनाअन्तर्गत दुरा भाषाविज्ञ मुक्तिनाथ घिमिरेको सङ्कलन तथा लेखनमा नेपालका अल्पसङ्ख्यक दुरा जातिमा प्रचलित लोककथाहरूको सङ्ग्रह...

बसन्त चौधरीका दुई पुस्तक लोकार्पण

व्यवसायी तथा कवि बसन्त चौधरीको ‘तिमीविनाको म’ र ‘अनेक पल और मे’ काव्यकृति सार्वजनिक भएको छ । लूनकरण दास–गङ्गादेवी चौधरी साहित्य कला मन्दिरद्वारा अग्रवाल सेवा केन्द्र कमलपोखरीमा मङ्गलबार आयोजित कार्यक्रमा...

प्रलेसको राष्ट्रिय सम्मेलन चैत २५ र २६ गते

नयाँ नेतृत्व चयनका लागि प्रगतिशील लेखक सङ्घ नेपालको १२ औँ राष्ट्रिय सम्मेलन आगामी चैत २५ र २६ गते काठमाडौँमा हुने भएको छ । सङ्घका अध्यक्ष प्राडा जीवेन्द्रदेव गिरीका अध्यक्षतामा शनिबार...

बालकथा : सौतेलो छोरो

धनप्रसादकी श्रीमती मिनाको एउटा छोरो जन्मेको थियो । छोरोको नाम रोदन थियो । रोदन एक वर्षको हुँदा मिनाको मृत्यु भएको थियो । एक वर्ष पनि नबित्दै धनप्रसादले दोस्रो विवाह गर्‍यो...

लघुकथा : डाँकाटर

अब निको हुन्छ । खासै ठूलो समस्या छैन । केही त्यस्तो भएमा फेरि आउनुहोला ल !’ डाक्टर रञ्जितले भनेका थिए दुई महिनाअघि । त्यस दिन ऊ ढुक्क भएर अस्पतालबाट बिदा...

मैनालीको ‘घाउ आफैंलाई दुख्छ’ विमोचन

निबन्धकार गोपी मैनालीद्वारा लिखित ‘घाउ आफैंलाई दुख्छ’ निबन्ध सङ्ग्रहको विमोचन गरिएको छ । सुरभि साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा मध्य बानेश्वरस्थित म्याक्डोनल ब्याङ्क्वेटमा आयोजित उक्त कार्यक्रमा सो निबन्ध सङ्ग्रहको विमोचन गरिएको हो ।...

शिक्षक टीकाराम रेग्मीको उपन्यास ‘उज्यालोतिर’ विमोचन

लामो समय विद्यालय शिक्षण पेसामा रहेका शिक्षक टीकाराम रेग्मीको उपन्यास ‘उज्यालोतिर’ विमोचन भएको छ । शनिवार काठमाडौँमा गरिएको विद्यालय शिक्षाले बालबालिकालाई कस्तो दिशानिर्देश गर्दैछ ? छलफल तथा विमोचन समारोह कार्यक्रममा...

छैटौं थारु राष्ट्रिय साहित्य सम्मेलन कञ्चनपुरमा आयोजना हुने

छैटौं थारु राष्ट्रिय साहित्य सम्मेलन कृष्णपुर नगरपालिका–६ सिंहपुरमा आयोजना गरिने भएको छ । आगामी फागुनको १२, १३ र १४ गते साहित्य सम्मेलन आयोजना हुन लागेको हो । सम्मेलन आयोजना गर्न...

कविता : देश अर्थात् कम्पनी

म देशलाई देश भन्न लालायित छु तर, किन देश म्यानपावर कम्पनीजस्तो भएको छ ? उभिनु– मानेर आफ्नो जन्मसिद्ध अधिकार उभिन्छु देशको खुल्ला आकाशमुनि तर, लाग्छ म्यानपावर कम्पनीको आँगनमा उभिएर ...

‘उद्घोषण ज्ञान’ लिएर आए पौडेल

नेपाली काँगेसका चितवन जिल्ला सदस्य नवीनराज पौडेलको उद्घोषण ज्ञान नामक हाते पुस्तिका विमोचन गरिएको छ। राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवसको अवसरमा शुक्रबार पुस्तक विमोचन गरिएको हो । नेपाली काँग्रेस क्षेत्र नम्बर...

निबन्ध : जुराफको प्वाल

कुनै कामविशेषले शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाइ कार्यालयमा पुगेको थिएँ । म सरासरी इकाइ प्रमुखको कोठामा छिरेँ । हाकिम सापको कोठामा राम्रै गुणस्तरको नयाँ कार्पेट बिच्छ्याइएको थियो । उनी सरुवा...

कथा : मिजुकीको पीडा

मिजुकीले आज साँझसँगै खाना खाउँ भनेकी हुनाले तयारी अवस्थामा थिएँ । लगत्तै उसको फेरि फोन आयो । ‘मरहठ्ठा आज नेपाली खाना खानुपर्छ है,’ उसले भनी । यसरी खाना खाने कार्यक्रम...

पारिजात स्मृति केन्द्र प्रदेशस्तरमा पनि विस्तार हुने

पारिजात स्मृति केन्द्रको २८ औं साधारण सभा मंगलबार सम्पन्न भएको छ । केन्द्रका अध्यक्ष स्नेह सायमीका अनुसार साधारण सभामा नयाँ दुइ बर्षे कार्यक्रम अनुमोदन गरिएको छ । जसमा केन्द्रको सातै...

चापागाईंले ल्याए ‘अनौठो वरदान’

पौराणिक कथामा आधारित महेश्वर चापागाईंको ‘अनौठो वरदान’ चित्रकथा प्रकाशित गरिएको छ । दीपक थामीको चित्राङ्कन रहेको यस चित्रकथामा घमण्ड, अहंकार र दम्भले मानिसलाई पतनको बाटोतिर कसरी उन्मुख गराउँछ भनेर देखाइएको...

तामाङ लोकसाहित्यसम्बन्धी गोष्ठी सम्पन्न

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान, दर्शनशास्त्र विभाग, भाषा (मातृभाषा, कोश र व्याकरण) विभाग तथा साहित्य (मातृभाषा) विभागद्वारा ममता केन्द्र नेपालसँगको सहकार्यमा भक्तपुरको दुधपाटीमा हालै ‘ताम्बा दर्शन, तामाङ भाषा एवम् ‘तामाङ लोकसाहित्य’ विषयक विचार–गोष्ठीको...

पत्रकारीतासँगै पेन्टिङमा रमाउँदै प्रकाश केसी