रातोपाटी स्पेसल

फुटपाथमा मकै र बदाम बेचेरै राजधानीमा घरघडेरी

वीरेन्द्रनगरको हुलाक कार्यालयभन्दा थोरै अगाडि एउटा चोक छ । चोकबाट दायाँतर्फ जाने बाटोको पनि दायाँतिरको सडक किनारमा छाता मुनि बसेर सधैँजसो एउटी वृद्ध महिला मकै पोलेर बेच्ने गरेको देखिन्छिन् ।...

शोभाका साथीहरु भन्थे : यस्तो पनि जीवन हुन्छ र ?

शोभा प्रधान रामेछापमा एसएलसी दिएर बसेकी थिइन् । त्यतिखेरसम्म उनले रोहितको नाउँ सुनेकी पनि थिइनन् । जब उनी रोहितको मगनीमा परिन् तब उनले रोहितको सङ्क्षिप्त परिचय सुन्न पाइन् । बिहे...

१९ वर्षका दुई विद्यार्थी, जसले दिलाए कैदीबन्दीलाई मताधिकार

उमेरले २० वर्ष पनि नकटेका दुई विद्यार्थी असार ९ गते बिहीबार हातमा ठूलै फाइल बोकेर सर्वोच्च अदालत पुगे । कलेज ड्रेसमै सर्वोच्च अदालत पुगेका उनीहरू कलेजको ल्याएको फिल्डवर्कमा आएका थिएनन्...

प्रिय शोभा ! जीवनलाई अर्कै बाटो लिनु थियो

प्रिय शोभा ! खाली पिरियडमा फेरि म अस्पताल र अड्डामा दौडन्थेँ । एक प्रकारले त्यति बेला मेरो जीवन व्यस्त र सार्थक थियो । ‘निःस्वार्थी निडर हुन्छ’ भन्ने उक्ति मेरो...

खेतसँगै हराउँदै असारे भाका

आज १५ असार, १९ औँ राष्ट्रिय धान दिवस । हरेक वर्ष यस दिन सरकारले धान दिवस मनाउँछ भने आम नागरिकले दही, चिउरा खाँदै हर्षोल्लासका साथ रोपाइँ गर्छन् । कृषि मन्त्रालयले...

सुत्केरीलाई जागिरबाट बिदा: जननीप्रतिको अपमान

सन्तानप्रति आमाको त्यागलाई शब्दमा बयान गर्न सकिन्न । बच्चाहरूको हेरचाह आमाले जस्तै कसैले पनि गर्न सक्दैनन् । आमाहरू अरूको तुलनामा अधिक जिम्मेवार हुन्छन् । त्यस कारण पनि आमा र बच्चाको...

जेलबाट शोभालाई रोहितको चिठी

रोहितले बिहे गरेपछि उनको पहिलो कर्तव्य आफ्नी पत्नीका मनमा लागेको कुहिरो हटाउनु थियो । तर उनले त्यो मौका कहिले पनि पाएनन् । बिहे गरेपछिका वर्षहरूमा कैदी जीवन भोग्नुपर्दा रोहितले जेलबाट...

जीवनसाथीको रोजाइमा विपनाको सपना जस्तो अन्तर्कथा

१२ वर्षपछि खोलो पनि फर्किन्छ भन्छन् । अधिवक्ता तथा महिला अधिकारकर्मी विपना योगीको जीवनमा पनि त्यस्तै भएको छ । श्रीमान् बितेको १२ वर्षपछि उनले हालै कविन्द्र* श्रेष्ठसँग दोस्रो घरजम गरेकी छन् ।...

केटीहरूलाई ट्युसन पढाउन मान्दैनथे नारायणमान विजुक्छेँ

नारायणमान विजुक्छेँ ‘रोहित’ शिक्षक सेवामा लाग्दा इमान्दारीपूर्वक लागे । उनले जुनजुन स्कुलमा पढाए, उनी एउटा इमानदार शिक्षकका रूपमा दरिएका थिए । उनी घरमा आएका विद्यार्थीलाई निःशुल्क पढाउने गर्थे । उनी...

एक जोर कम्युनिष्टको सङ्घर्षमय जीवन

नारायणमान विजुक्छेँ ‘रोहित’ सानैदेखि रसिक थिए । उनी बाल्यकालदेखि नै मिलनसार र त्यति नै भद्र पनि थिए । घरको जेठो छोरो भएकाले एकातिर घरको व्यवहार थाप्लोमा पर्नु, अर्कातिर कम्युनिस्ट भएर...

नेपाली पोसाकले आत्मनिर्भर बनाउने कुन्तीको सपना

विगत २ वर्षदेखि समाजसेवी कुन्ती पोखरेल आफ्नो थप अर्को परिचय थप्ने प्रयासमा छिन् । त्यो हो स्वदेशी तयारी पोसाक उद्यमी । यद्यपि अघिल्लो वर्ष मङ्सिरमा उनको एउटा पहिचान थपिएको थियो–राष्ट्रिय...

झर्रोवादी आन्दोलनका एक खम्बा ताना शर्माको सम्झना

तारानाथ शर्मा आज हामीबीच छैनन् तर उनले नेपाली भाषा–साहित्यमा छोडेर गएको झर्रोवादको गहिरो छाप भने छँदैछ । शर्माले बनारस बस्दा होस् या नेपालमा सदैव नेपाली भाषाको उन्नयन र प्रवर्द्धनमा जीवनभर...

‘नारायणहिटी र सिंहदरबार चाहियो, म मिलाई दिन्छु’

‘के तपाईंलाई नारायणहिटी वा सिंहदरबार चाहियो ? चिन्ता नगर्नोस्, म मिलाईदिन्छु’ सजिलै भन्छन् शंकर पाण्डे । कतिपयले त घरजग्गा कारोबारी भएको अनुमान गर्नुभयो होला । तर यो अनुमान गलत हो...

रङ्गकर्ममा ढाँट्यो भने मेरो पारो तात्छ

वीरेन्द्र हमाल पुराना नाट्यकर्मी हुन् । करिब ४ दशकदेखि रङ्गमञ्चका विभिन्न विधामा क्रियाशील उनका थुप्रै चेलाचेली फिल्म क्षेत्रका स्टार भएका छन् । उनी भने आफूलाई रङ्गमञ्चमा सीमित राखेर छायाँमा बस्न...

पस्चिवैसे उमरल कारि रि बडरिया...

यतिबेला नेपाली किसान खेत रोप्न ब्यस्त छन् । मानो रोपेर मुरी फलाउने समय हो यो । तराईवासी थारू सुमदायको पनि पुख्र्यौली पेशा हो कृषि । थारू समुदायले सजना गीत घन्काउँदै...

हिमालयन जाभाः दुई दशकको यात्राले बदल्यो नेपालको ‘कफी कल्चर’

तपाईं एक दिनमा कति पटक कफी पिउनु हुन्छ ? अनि साता वा महिनामा कति पटक कफी पिउनु हुन्छ ? आजका दिनमा यो प्रश्नको सजिलो उत्तर हुन सक्छ– जति पटक मन...

जसले फुक्को चिउरा र पानीमा महिनौँ बिताए, तर सङ्गीत छाडेनन्

भनिन्छ, सङ्गीतमा त्याग, तपस्या, साधना र लगनशीलता अनि धैर्य अपरिहार्य छ, तब मात्र सफल बन्न सकिन्छ । त्यसको एउटा उदाहरण हुन् उनी । उनी अहिले सफल सङ्गीतकारको रूपमा चिनिन्छन् ।...

शंकरले किन बनाए वानीरा फाउन्डेसन ?

नेपाली साहित्यमा डा. वानीरा गिरी सुपरिचित नाम हो । बाल्यकालदेखि नै साहित्यतर्पm आकर्षित भएकी उनी दार्जिलिङबाट प्रकाशित ‘दियो’ साहित्यिक पत्रिका ‘मेरो साथी भन्छ’ शीर्षकको कविता विसं २०२० मा प्रकाशन गरेर...

त्यसपछि म काली बूढी भएँ...

नामले भन्दा पनि कलाकारिताको उपनाम ‘काली बूढी’ परिचयबाट चिनिन्छिन्– शारदा गिरी । ‘काली बूढी’ परिचय उनले सिरियल ‘झिल्के कान्छा’बाट पाएकी हुन् । तर यही नामबाट सर्वत्र चिनाउने काम भने ‘छक्का...

‘जब मैले वेद पढेँ, दलितले छोएको खान थाले’

जेठ २१ अर्थात् ‘जातीय भेदभाव तथा छुवाछूत उन्मुलन राष्ट्रिय दिवस’ । नेपाल जातीय विभेद तथा छुवाछूत भेदभावमुक्त राष्ट्र घोषणा भएको १६ वर्ष पूरा भएको छ । यद्यपि, विभेदका घटनामा भने...

स्कुलको ‘फस्ट गर्ल’ देखि ललितपुरको उपमेयरसम्म

मञ्जली शाक्य बज्राचार्य ललितपुर महानगरपालिकाकी नवनिर्वाचित उपमेयर हुन् । एमालेबाट उम्मेदवारी दिएर उनी उपमेयर बनेकी हुन् । ललितपुर महानगरको समृद्धि, मौलिकताको संरक्षण, यहाँका बासिन्दाको खुसीबाहेक उनको अन्य कुनै लक्ष्य छैन...

ऊर्जावान कृष्ण सेन इच्छुक : किन गुमनाम ?

निम्न वर्गीय नेपाली जनताको दमित आवाजलाई पत्रकारिता र साहित्यका माध्यमबाट शङ्खघोष गर्ने व्यक्तित्व हुन् कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ । उनले साहित्यका माध्यमबाट वर्गीय विभेदविरुद्ध सशक्त आवाज उठाएका छन् । ‘इच्छुक’ नेपाली...

म त त्यसै भाग्यमानी

सुरुमा मैले सगरमाथा आरोहणको कुरा गर्दा कसैले पत्याएन । यसले गफ दियो भन्ने धेरै थिए, तर मैले सगरमाथा चढेर देखाएँ । काठमाडौंबाट निस्किएदेखि नफर्किदासम्म आरोहणको यात्रा एकदमै सुखद रह्यो ।...

शक्तिका आडमा ‘अयोग्य’लाई यसरी बनाइयो उच्च अदालतको न्यायाधीश

नेपालको संविधानको धारा १४० मा उच्च अदालतको मुख्य न्यायाधीश र न्यायाधीशको नियुक्ति र योग्यताबारे उल्लेख गरिएको छ । उच्च अदालतको न्यायाधीश बन्न कानुनमा स्नातक उपाधि प्राप्त गरी जिल्ला न्यायाधीशका रुपमा...

शताब्दी पुरुष जोशीः कम्प्युटरका हार्डडिक्स

नेवार जातिलाई पहिला ‘नेवाल’ भनिन्थ्यो । क्रमशः ‘ल’ हटेर यो जाति नेवाः या नेवार हुन थाल्यो । यो जातिले नेपाली माटोमा प्राचीनकालदेखि नै जरा गाडेको हो । नेवार काठमाडौँ उपत्यकाका...

‘सञ्जु बैनी, तिम्रो अर्को फोटो कहिले खिच्ने ?’

मंगलबार मेरो अफिस बिदा हो । म बिदाको दिन अलि लामो समय सुत्ने गर्छु । बिहान आठ बजे उठ्ने बित्तिकै फेसबुक खोले । तर सधैँझैँ फेसबुकमा रमाइला भिडियो, समाचार, गुड...

उनले छोडेकोले विष खाएँ : उद्धव पौडेल

उद्धव पौडेल नेपाली फिल्म क्षेत्रमा चिनाउनुपर्ने नाम होइन । निर्माण, निर्देशन, वितरकदेखि फिल्म क्षेत्रको धेरै विधामा उनको योगदान रहेको छ । दर्जनभन्दा बढी फिल्म निर्माण गरेका पौडेलले हिन्दी फिल्म निर्देशनसमेत...

दुई लाख दिँदा पनि अन्य पार्टीको गीत गाइनँ : राधिका हमाल

राधिका हमाल नेपालको चर्चित तथा उत्कृष्ट लोक गायिका हुन् । ‘टलक्कै टल्कियो’, ‘क्याम्पस पढ्न आउने’, ‘लरक्कै लर्केेको’, ‘जोगी बुढाले’ लगायत थुप्रै हिट गीत दिएकी हमालले करिब २ हजारभन्दा बढी गीत...

किन फुटबल ‘मिस’ गर्दैछन् भरत खवास ?

समर्थकहरुको आवाज र राष्ट्रिय फुटबल टोलीको जर्सीमा पुनः मैदान फर्कने हुटहुटी उनको अनुहारमा छर्लङ्ग देखिन्छ । ‘राष्ट्रिय टोलीको जर्सीमा फर्किन मेहनत गरिरहेको छु । फेरि देशका लागि गोल गर्दै समर्थकहरुको...

‘एक पटक सौतेनी आमा बन्न मन छ’

आज मातातीर्थ औँसी, आआफ्ना आमाको सम्झना गर्ने र मुख हेर्ने दिन । आमा शब्द आफैँमा सम्मानित छ । किनकि यो संसार आमाकै सिर्जना हो, आमाबिना सृष्टि नै सम्भव छैन ।...

‘ज्यान मार्ने उद्योग’को मुद्दा फिर्ता लिन काँग्रेस नेताहरूको दौडधुप

अन्य सबै कुरा सामान्य नै हुन्थ्यो भने यतिबेला प्रेम बहादुर चलाउने त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा समाजशास्त्रको कक्षा लिइरहेका हुन्थे । उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न आउने विद्यार्थीलाई विश्वविद्यालयमा पढाउनु पर्ने उनी यतिबेला कहिले...

‘नो भोट’को अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास

निर्वाचन भन्नासाथ हामी चुनावी प्रतिस्पर्धामा उठेका राजनीतिक दलका उम्मेदवारलाई मत हाल्ने भन्ने बुझ्छौँ । निर्वाचनमा सबैभन्दा बढी मत पाउने विजयी हुन्छ । तर कहिलेकाहीँ निर्वाचनमा मतदातालाई कुनै पनि उम्मेदवार भोट दिन...

दशकअघि नै मतपत्रमा ‘नो भोट’ को विकल्प, सर्वोच्चको आदेश किन भएन कार्यान्वयन ?

एक दशक अघि नै सर्वाेच्च अदालतले ‘राइट टु रिजेक्ट’ व्यवस्था गरे पनि कार्यान्वयन भएको छैन । कुनै पनि उम्मेदवारलाई म भोट दिन्न भन्ने मतपत्रमा भएको विकल्प छान्न पाउने मतदाताको अधिकार...

फ्ल्यासब्याक : एकादेशको गाउँ लाङटाङ

१२ वैशाख २०७९ । संयोग पनि कस्तो भने ७ वर्षपछि वैशाख १२ मै म फेरि लाङटाङ यात्रामा छु । साथमा छन्, नेदरल्यान्डका प्रोफेसर मार्क र श्रीमती मास्चा । २०७२ सालको...

‘२०७२ को विनाशकारी भूकम्प हामीले बिर्सियौँ’

२०७२ साल वैशाख १२ गते बिहान ११ बजेर ५६ मिनेट जाँदा आएको ७ दशमलव ६ रेक्टर स्केलको भूकम्पलाई नेपालमा भूकम्पीय मापन सुरु भएदेखि अर्थात् १९९० सालपछिको सबैभन्दा ठुलो भूकम्प थियो...

गाउँको हिरो म, सहरले भिलेन बनायो : मुरलीधर

मुरलीधर मिझार नेपाली कलाक्षेत्रमा चिनाइरहनुपर्ने नाम भने होइन । व्यक्ति एक भए पनि उनी प्रतिभा खानी हुन् । लेखक, निर्देशक, गायक, सङ्गीतकारको अलवा उनी कलाका थुप्रै विधामा पोख्त छन् ।...

त्रिविका वरिष्ठ गुरुहरूको प्रहारले नेपाली लेखाइमा लाजमर्दो अराजकता फैलियो : प्रा मुकुन्दशरण उपाध्याय

मुकुन्दशरण उपाध्याय नेपाली भाषा–व्याकरणको छुट्टै धार लिएर निरन्तर अध्ययन अनुसन्धानमा समर्पित व्यक्तित्व हुन् । १९९७ वैशाख ५ गते पोखराको हेम्जामा जन्मिएका उनी संस्कृत अध्ययनका लागि भारतको वृन्दावन गई तत्कालीन काशी...

काँग्रेसको स्कुलिङ भएकाहरूले माओवादीलाई कसरी हाल्छन् भोट ?

केही दिन अघि मात्रै म काठमाडौंबाट मेरो गृहजिल्ला गोरखाको निर्वाचन क्षेत्र–२ पुगेको थिएँ । स्थानीय निर्वाचनको पूर्वसन्ध्या भएकाले पनि हुन सक्छ, यस पटक गृह जिल्ला जाँदा केही नयाँ अनुभव र...

अनमोल-सुहाना भन्छन्, ‘भगवान‍्मा त खोट देख्छन् मान्छे, हामी त सिक्दैछौँ नि’

चलचित्र ए मेरो हजुर–४ प्रदर्शनको तयारीमा छ । चलचित्रको रिलिज मिति नजिकिँदै गर्दा फिल्मका दुई ‘स्टार कास्ट’ अनमोल केसी र सुहाना थापा वैशाख १ गतेको व्यग्र प्रतीक्षामा छन् । उनीहरू...

अछाम अदालतको फैसला : जब बलात्कार ‘राजीखुशी’ बन्यो

यतिबेला अछाम जिल्ला अदालतले गरेको एउटा फैसला चर्चामा छ । बलात्कारको अभियोगमा दायर मुद्दामा पीडक भनिएका व्यक्तिलाई सफाइ दिएर पीडितलाई जेल पठाएको फैसला न्यायसंगत नभएको भन्दै महिला अधिकारवादी देखि कैयन...

बाटो हिँड्दा शोभालाई लाग्ने त्यो लाञ्छना : ‘ऊ त्यो हत्याराकी स्वास्नी हो’