ब्लग

टुलुटुलु हेरिरहेको गाउँको सिंहदरबार

सानुराजा पुरी, अधिवक्ता नेपालको शासन व्यवस्थालाई लामो समयदेखि धानेको सिंहदरबारको अधिकारलाई गाउँ गाउँमा पुर्याउने अभियानलाई संवैधानिक व्यवस्था गरियो । सङ्घीय संरचनाको सविधान २०७२ ले नेपालको शासन व्यवस्थालाई तीन...

देश, सङ्कीर्णता र विकासको पोयो

विगत र आज प्रतीक्षाको लामो घडीपछि जनताले संविधान पाए । आधुनिक लोकतान्त्रिक राज्य व्यवस्थालाई जनमुखी धारमा राखेर संविधान बनेको छ । यो पनि सत्य हो, जनताको चाहना जे हो त्योभन्दा...

यस्ता छन् आर्थिक समृद्धिका चुनौतीहरू

सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको तीनवटै तहको निर्वाचन सम्पन्न भई पहिलो पटक तीनवटै तहमा सुविधाजनक बहुमतका साथ कम्युनिस्ट पार्टीको सरकार स्थापना भएको छ । यसअघि निर्माण भएका अल्पमत तथा संयुक्त सरकारको...

समाजवाद उन्मुख आर्थिक समृद्घिको वैचारिक एवं व्यावहारिक पक्ष

विश्व वैचारिक परिवेश शितयुद्धताका दुई धु्रवमा विभाजित विश्व राजनीति बहुधु्रवीय चरण हुँदै २१औँ शताब्दीको सुरुवातसँगै पनुः धु्रवीकरणको कसरतमा रहेको छ । शक्तिशाली राष्ट्रहरू आफैँ केन्द्रित बलियो ध्रुव निमार्ण गर्न उद्घत...

भरतमोहनको भ्रमपूर्ण पार्टी चिन्तन

एमाले पार्टीका ज्येष्ठ अनुभवी नेता भरत मोहन अधिकारी अहिले कुनै पार्टीगत कार्यकारी औपचारिक भूमिकामा हुनुहुन्न । उहाँ उमेर हदका कारण पार्टी माध्यमबाट गरिने सक्रिय भूमिकाबाट निवृत्त हुँदा पनि पार्टीको भाग्य...

जनयुद्ध, लोकतन्त्र अनि दुगड र चौधरी

हिजोको एउटा साप्ताहिकमा नरेन्द्रजंग पिटरको एउटा लेख पढियो । पिटरले १० वर्षसम्म चलेको सशस्त्र युद्ध अर्थात् जनयुद्धको सिपाहीका रूपमा आपूmलाई अनुभवी पात्र बनाएर युद्धले दिएको आशा, सपना र समर्पणभावबारे राम्रो...

प्रणय दिवस : दैहिक प्रेम या आत्मिक प्रेम

भगवती बस्नेत आफैभित्र भएको कस्तुरीलाई नचिनेर मृग भौतारिए झैँ हामी आफैँभित्र भएको प्रेम अनुभूत गर्न नसकेर अनेकतिर भौतारिन्छौ । प्रेम त प्रकृतिमा छ, प्रेम हाम्रै वरिपरी छ अनि प्रेम...

शेरधन आलङ्कारिक कि साँच्चिकै मुख्यमन्त्री

नगेन्द्र चाम्लिङ एमालेको आठौँ महाधिवेशनमा सर्वाधिक मत ल्याएर उपाध्यक्षमा निर्वाचित अशोक राई सम्भवतः नवौँ महाधिवेशन मार्फत अध्यक्ष चुनिँदै थिए । नवौँ महाधिवेशन मार्फत नचुनिए पनि एक–दुई कार्यकालसम्ममा उनी...

क्यान्सरसँग हारेँ तर...

जुना घर्ती मगर फागुन चैतका दिनहरू मलाई सारै मनपर्थे । पालुवा पलाउने । न्याउली चरी बास्ने । हरियाली सिजन । सबैको मन हरियालीसँग रमाउँछ । म त झन्...

यसरी ज्यान जान्छ मधेसमा कठ्याङ्ग्रिएर

मधेसका बस्तीहरूमा जाडो याम सुरु भएपछि दर्दनाक दृश्य देखापर्छन् । यस्तै दृश्य केही दिन अगाडि सप्तरी लगायतका मधेसका केही जिल्लामा देखियो । चिसोबाट बच्न कुनै विकल्प नभेटेर सप्तरीमा मात्र ३०...

संविधानमा समाजवाद : एक नम्बरी कि दुई नम्बरी ?

नेपालको संविधान २०७२ को प्रस्तावनामा समाजवाद लेखाउन सफल हुनुलाई कम्युनिस्ट पार्टीले ठूलै जितका रूपमा लिएका छन् । त्यसमा पनि माओवादीले त जनयुद्धको महान जित ठानेको छ । समाजवादका लागि माओवादीले...

वाम एकतामा ढिलाइ किन ?

चुनावअघि नै एकता हुनसक्ने बताएका एमाले र माओवादीले चुनाव सकिएको करिब दुई महिना पुग्दासमेत पार्टी एकता गरेका छैनन् । पहिलो र तेस्रो हैसियतका यी दुई पार्टीको एकताले सर्वत्र चासो र...

खगेन दाइ, तपाईं दाह्री पाल्नोस् !

निर्मला न्यौपाने नेपालमा खगेन्द्र सङ्ग्रौला जस्ता लेखक र धुर्मुस–सुन्तली जस्ता कलाकार अरू पनि होलान् तर मलाई थाहा छैन । मेरो अध्ययन धेरै सानो छ । नौ कक्षासम्मको टपर विद्यार्थी म,...

व्यवसायिक अचारण पालना नगर्ने धितोपत्र व्यवसायीलाई जरिवाना

काठमाडौं– नेपाल धितोपत्र बोर्डले व्यवसायिक आचरण पालना नगरेको भन्दै धितोपत्र दलाल व्यवसायी प्रज्ञान सेक्यूरिटिज प्रा.लिलाई कारवाही गरेको छ । सो संस्थाले २०७३ चैत्र देखि विराटनगरमा शाखा कार्यालय स्थापन गरी...

नयाँ शक्तिमा आउने कि नयाँ शक्ति जाने ?

यतिबेला मुलुकको राजनीतिमा वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको व्यापक चर्चा छ । स्थानीय तह, प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको मैदानबाट एकाएक चर्चामा आएका नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको मूल्य र मान्यता जनतामा स्थापित हुँदै...

प्रेस स्वतन्त्रता, न्याय र नियन्त्रण

खगेन्द्र फुयाँल उच्च अदालत पाटनले समाचारको स्रोत दिदा प्रेस स्वतन्त्रता प्रतिकुल नहुने आसयको आदेश जारी गरेपछि नेपाली पत्रकारिताकामा एउटा महत्वपूर्ण बहसको विषय सृजना भएको छ । उच्च अदालत...

ब्लगः सरकारले पहाडी क्षेत्रलाई ठूलो अन्याय गर्यो

विजय सन्तोषी राई राजनीतिक पहुँच र शक्ति नभएकै कारण पूर्वको केन्द्रका रुपमा सबै किसिमले उपयुक्त रहेको धनकुटालाई अहिले सरकारले राजधानी नतोकेर ठूलो अन्याय गर्यो । सरकारले अव्यावहारिक...

दिपालय नै किन बनाउने ७ नं. प्रदेशको राजधानी

दलबहादुर धामी पछिल्लो पटक प्रदेशको राजधानी बनाउने सम्बन्धमा विभिन्न जिल्लाहरूमा आन्दोलन सुरु भएका छन् । यीमध्ये ७ नं. प्रदेशको राजधानी कैलालीको धनगढीमा रहने गरी सरकारको निर्णय हुँदैछ भन्ने समाचार...

शितलहरबाट कसरी बच्ने ?

लक्ष्मीप्रसाद पङ्गेनी पुस महिनाको उत्तरार्धतिर आउँदा सिङ्गो मुलुक चिसोले आक्रान्त बनेको छ । उच्च पहाडी र हिमाली भेगमा हिमपातले जनजीवन प्रभावित बनाएको छ भने तराई मधेस क्षेत्रमा शितलहर...

सर्वसाधारणका लागि शिक्षा फलामको चिउरा

भर्खरै विवाह गरी पठाएकी छोरीलाई मैतालु लिन आउँदा बाबाले सोधेछन्– “छोरी नयाँ जीवनको सुरुवात गरेको घर कस्तो बस्दै छ त ?” छोरीले भनिछन्– “कडा ठाउँमा हातको कुहिनो मज्जाले...

पृथ्वीनारायण शाहलाई किन महान् मान्ने ?

वर्तमान अवस्था एकातर्फ वाम गठबन्धनले चुनावबाट सुविधाजनक बहुमत प्राप्त गरिसक्दा पनि कसको नेतृत्वमा सरकार बन्छ ? अमर्यादित प्रश्न खडा भएको छ । गठबन्धन तोड्नका लागि देशी–विदेशी शक्तिहरू दृश्य–अदृश्य रूपमा क्रियाशिल...

अनुभूति : परीक्षा, कानुन र चिट !

खगेन्द्र फुयाँल भनाइ नै छ ‘कानुनको अज्ञानता क्षम्य हुँदैन’ । हरेक नागरिकले कानुन जान्नु आधुनिक राज्यमा राम्रो मानिन्छ । सँगै पढ्ने साथीहरू अन्य विषयमा एम.ए. गर्दै कानुनको स्नातकमा समेत...

यसरी गरौँ सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण

विश्वदेव भट्टराई आजकल फेसबुकका भित्ताहरूमा वास्तुकलाविद् तथा सम्पदाविद्माझ एउटा बहस चलेको देखिन्छ । हाम्रा परम्परागत मठ, मन्दिर, पाटीपौवालगायतका सम्पदाहरूमा सिमेन्ट, क्रङ्किटको प्रयोग गर्न हुँदैन र यो सम्पदा संरक्षणको सिद्धान्त...

सरकार निर्माण र आर्थिक समृद्धिको यात्रा

पृष्ठभूमि : २०७४ साल सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको निर्वाचन विशेष वर्ष रह्यो । यो वर्षको प्रारम्भमा स्थानीय तहको निर्वाचन सफलतापूर्वक सम्पन्न भयो र आमरूपमा स्थानीय तहको निर्वाचन परिणाम नेपाल कम्युनिस्ट...

आर्थिक समृद्धिको यक्ष प्रश्न

एसियाली विकास बैङ्कको एसियन डेभलपमेन्ट आउट–लुकका अनुसार नेपालको आर्थिक वृद्विदर अझै न्यून देखिइनुले नेपाल घरेलु द्वन्द्व र हिंसाको जोखिमकबाट सजिलै फुत्कन सक्ने सम्भावना देखिँदैन । किनभने आर्थिक अभाव र असमानताका...

एक नम्बर प्रदेश राजधानीको सम्भाव्यता

एक नम्बर प्रदेशको राजधानी इटहरीलाई केन्द्र बनाएर गर्दा यस प्रदेशका १४ जिल्लाका जनताका लागि पायक पर्ने विज्ञसमूहको ठहर देखिन्छ । इटहरीलाई केन्द्र बनाउँदा पूर्वमा बेलबारी, उत्तरमा धरान, पश्चिममा इनरुवा, बराह,...

ओली, जनादेश र सङ्कल्प

काङ्ग्रेसलाई भीरको डिलमा पुर्याएर चुनावमय भएको यो वर्ष वामगठबन्धका लागि उत्साहप्रद बन्यो । देशको शिर उठाउन र जनताको पीर हटाउन काङ्ग्रेस पाखा लाग्नु र स्वाभिमान र समृद्धिको मुद्दालाई जनादेश मिल्नु...

देउडा गायक किन गुमनाम

लोकेश धामी कुनै जमाना भोजराज भट्ट, भुवन दाहाल, नन्दराज रेग्मी, नन्दकृष्ण जोशीलगायत प्रसिद्ध देउडा गायकका गीतले गाउँ सहर गुन्जायमान थिए । उनीहरूका हरेक गीत सबैका ओठमा झुण्डिएका थिए ।...

चुनावपछिको राजनीतिक कार्यदिशा

प्रदीपकुमार थापा चुनाव सकिएपछि समान्यतया चुनाव जितेको पार्टीलाई सत्ताको बाघडोर समाल्न सजिलो हुनेगरी बहालवाला सरकारले वातावरण बनाउनुपर्छ । आफ्नो नेतृत्वमा सम्पन्न निवार्चनको काम तबसम्म पूरा हुँदैन जबसम्म बहुमत प्राप्त...

शिक्षा र स्वास्थ्यमा परिवर्तनको खाँचो

डम्बर बोहोरा नयाँ संविधानअनुसार प्रतिनिधि तथा प्रदेश सभाको निर्वाचन भर्खरै सम्पन्न भएको छ । यो निर्वाचनमा पनि दलहरूले मूलतः आम निर्वाचन २०४८ ताकाकै घोषणापत्र र केही नयाँ मुद्दालाई विस्तारित...

आप्रवासी कामदार कमजोर, व्यवसायी मालामाल

रमेश पण्डित तुफान आज १८ डिसेम्बर अर्थात अन्तर्राष्ट्रिय आप्रवासी कामदार दिवस । आप्रवासी कामदारहरू र उनीहरूका आश्रित परिवार तथा शरणार्थीहरूका मुद्दामा मानव अधिकारको बहस आज विश्वमै ‘हट केक’ बनेको...

वामपन्थी जनमत र अबको कार्यभार

अनिता गिरी तेस्रो महाधिवेशनपछि विभाजनको यात्रामा हिँडेको नेपालको कम्युनिस्ट पार्टी अहिलेसम्म त्यो यात्रामा निरन्तर छ । तर नेपालका कम्युनिस्टप्रति आशा र विश्वास गर्ने जनमतको इच्छा र चाहना भने यी...

द्वन्द्वका पीडा, परिवर्तन र मानवताको आशा

छोराको हत्यारालाई कारबाही हुनुपर्ने माग राखेर विगत पाँच वर्षदेखि वीर अस्पतालको शøयामा अनसन बसेका गङ्गामाया र नन्दलाल दम्पत्तिमा नन्दलालको मृत्युपश्चात् लास उठेको छैन । आमा गङ्गामाया शोक र पीडाको घाउ...

नयाँ सरकारप्रति जनताका अपेक्षा

–लालबहादुर केसी अब बन्ने वामपन्थी सरकारले नेपाल राष्ट्रप्रति र गरिबीका रेखामुनि रहेका जनताप्रति सद्भाव, शतविचार राखोस् भन्ने आम जनताको अपेक्षा छ । विज्ञान र प्रविधिको प्रयोजन विधि प्रयोग गर्दै...

विगतका विडम्बना : समृद्धिको खाँचो

विगतमा पनि नेताजीहरूले भोटका निम्ति यसैगरी हात जोड्नुहुन्थ्यो । जितेर पदमा पुगेपछि जनताले माग र समस्या बोकेर नेताजीका ढोकामा लामै समय धाउनुपथ्र्यो । अब भने जनतामा परिवर्तनको...

भोजपुरको चखेवा वा धनकुटा १ नम्बर प्रदेशको राजधानी उत्तम

अर्जुन जम्नेली राई नेपालको पछिल्लो राजनीतिक परिवर्तनको एउटा कडीकै रूप सङ्घीयतालाई औपचारिक रूपमा ग्रहन गरिँदैछ । तत्कालीन माओवादीले चलाएको १० वर्ष लामो सशस्त्र र १९ दिने जनआन्दोलनको परिणाम नेपालमा...

अव कञ्चनपुर सबैभन्दा ठुलो त्रिद्देश्यीय नाका !

रमेश लेखक प्रचार प्रसार मेरो प्रचार प्रसार राम्रै भएको छ । यो निर्वाचनको क्षेत्र बढेको छ । हरेक मतदाताको घरदैलोमा पुग्न पाए राम्रो हुन्थ्यो, तर म हरेक टोल, बस्ती,...

दिदीको नजरमा अनिल शर्मा

केदार शर्मा बुबा स्कन्द शर्मा र आमा नर्मदा शर्माका हामी ६ जना सन्तान हौँ । हामी ३ बहिनी र ३ भाइमा, पूर्वगृहमन्त्री जनार्दन शर्मा सबैभन्दा जेठो हुनुहुन्छ । अनिल हाम्रो...

बदलाको राजनीति सद्भावका लागि अभिशाप

–दुर्गाप्रसाद भण्डारी टीकापुर घटनाको दुई वर्ष बितिसकेको छ । जुन घटना अकल्पनीय थियो । त्यस घटनामा परी ७ सुरक्षाकर्मीको निर्मम हत्या भयो भने एक नाबालकको पनि सो घटनामा...

मेरो नजरमा बीना मगरको व्यक्तित्व

– गंगा दाहाल 'दिदी हामी कांग्रेसका युवाहरु मिलेर एउटा क्लव बनाएका छौं, हजुरको तर्फबाट कुनै सहयोग हुन सक्छ कि भनेर आएका हाैं', एक दिन कञ्चनपुरका एक युवाले बीना...

शिक्षाको समाजवादउन्मुख विकास