साहित्य

गाउँ (कविता)

बाँस झ्याङले सुशेली हाल्दैन ढुकुरले ढुकुरकुर गर्दैन स्यालहरु कराउँदैनन् हिजोआज झ्याउँकीरीको गीत पनि सुनिँदैन भाले बास्दैन हिजोआज ! खै सिम्मलको फूल फुलेको ? बताससँगै जंगल–जंगल सिमलको भुवा...

अश्कका दुई कृति लोकार्पण

साहित्यकार गोपाल अश्कका दुई कृतिहरू लोकार्पण भएका छन् । शुक्रवार एक कार्यक्रमका बीच साहित्यकार अश्कले लेखेको कृति ‘नेपालीय भोजपुरी साहित्यको इतिहास’ र अर्को अश्कबारे लेखिएको ‘साहित्यकार गोपाल अश्क’ नामक कृति...

कविता : खै मेरो जनयुद्ध ?

एउटै ओछ्यानमा १२/१५ जना योद्धाहरू पालैपालो सेल्टर बसेर, कटाएका ती साथहरु सिरानीमुनि, माओ र लेलिनका सङ्घर्षका इतिहास च्यापेर निदाएका ती रातहरु मेरो मानस पटलमा घुमिरहेछ आज कुमालेको चक्रझैं ढुङ्गै ढुङ्गाले...

कविता : क्रान्तिको समय

आस्था लुट्न मानव मनबाट विश्वासको मन्दिर भत्काउँदै जुकाहरु उठ्न सक्छन्, रक्तपिपासु बन्दै उपिया र उडुसहरुले उठाउने छन् सुँडहरु लुट्न र डस्नका लागि सावधान परजीवी, परतन्त्रीहरु क्रान्ति अझै बाँकी छ ...

कविता : के हो आखिर जिन्दगी ?

निष्कपट, निरन्जन, निराकार या संदिग्ध, अनाहक, बेकार ? दुष्कर रहस्य या गहन उद्देश्य ब्यर्थको घनचक्कर या दुर्लभ अवसर ? के हो आखिर जिन्दगी ? कर्कलाको पानी कि अमृत रसको खानी...

थारू भाषाको कविता : डेरा ओ देउता

पहिले जब जब मै निक्रुँ कोनो यात्रामे अचानक डगरेमका मन्दिरके साम्ने हाँठ डुवा करक लग उठे हे देउता, मोर आजुक यात्रा सफल करहो । मै सहरमे बैठ्ठुँ ओहेसे यहाँ, ठरवाना,...

विडुडवको बदलाले धुलिसात बनेको कपिलवस्तु साम्राज्यको दस्तावेज

जब बुद्धको कुरा आउँछ, जब सगरमाथाको कुरा आउँछ, हाम्रा आँखा कान चनाखो भैहाल्छन् । हामीले यी दुई चिजलाई आफ्नो स्वाभिमानसँग जोडेर राखेका छौँ । बेला बेलामा हाम्रो स्वाभिमानसँग छिमेकी भारत...

नाट्य कृति बन्यो उपन्यास ‘पल्पसा क्याफे’

लेखक नारायण वाग्लेको उपन्यास ‘पल्पसा क्याफे’ नाट्य कृतिका रूपमा प्रकाशन भएको छ । सन् २००५ मा प्रकाशित उपन्यास ‘पल्पसा क्याफे’ को नाट्य रुपान्तरण काठमाडौँ थापागाउँस्थित मण्डला थिएटरमा जारी अन्तर्राष्ट्रिय नाटक...

‘अक्षरको परकम्पन’ मा देशप्रेम

ताप्लेजुङको हाङ्देवा जन्मिएर बेलायतलाई कर्मथलो बनाएकी कवि हुन् दुर्गा ढकाल । ‘अक्षरको परकम्पन’ उनको पहिलो कविता कृति भए पनि यसमा कविताको स्तर पुगेका कविताहरू सङ्कलित छन् । घरमा आमाले...

ज्योतिको ‘आधा शिर उचालेर’माथि पोखरामा चर्चा

कवि ज्योति जङ्गल नवीनतम् कविता कृति ‘आधा शिर उचालेर’माथि पोखरामा शनिबार परिचर्चा गरिएको छ । कविता क्लब नेपालको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा कृतिको चर्चा गर्दै नेपाली लेखक सङ्घ, गण्डकी प्रदेशका...

कथा : गोक्ते कान्छो

“ए गाँठे ! यो गोक्ते त घोडाजस्तै उभिएरै पो उँघ्न थालेछ त !” घाँसे मचानमा बसेर गाईगोठको खाँबोमा टाउको अड्याई भाते निद्रामा परेको कान्छोको गालामा प्याट्ट पार्छन् । गाउँघरको बिहेमा...

एक चिहान

बिहान बिहान घामको किरण झर्न अघि मिर्मिरे उज्यालोले धर्तीमा आगमन गर्न अघि मस्त निद्राको काखमा रहेको बेला एउटा अनौठो कथाको सुरुवात भयो त्यो थियो एक चिहान । चिहानबाट समेत...

बुद्ध हुनलाई म

सिद्धार्थको लास बोकेर दरबारबाट बुद्ध बाहिरिए पनि यशोधराको सिन्दूर आलै छ राहुलको आँखामा बाबुको खोजी छर्लङ्ग भेट्टाएँ मैले । यशोधरा पस्दी हुन् त्यो सयन कक्षमा आँखा चिम्म गरी राजकुमारसित...

कथा : सौतेनी आमा

कोटेश्वरको जामले दिक्क लाग्छ । आकाश पनि आज अलिक कालो थियो । छाता लान बिर्सिएँछु । भोक पनि लागेको थियो । एक दिन जानुपर्छ भन्ने चाहिँ मनमा लागेकै हो ।...

थारू समुदायको चित्रणः टुवरा

म चितवन बस्न थालेको वर्ष दिन भन्दा बढी भयो । यस बीचमा चितवनबाट तीन वटा उपन्यास प्रकाशित भए । यसै क्रममा मनोज थारू ‘अज्ञात’को ‘टुवरा’ उपन्यास कार्तिकको पहिलो साता नारायणगढमा...

कविताः जागौ अब लागौँ

१ महिला हिंसा अन्त्यबारे मनाउँदै छौ दिवस कसले बुझ्ने दुरदराजका ती नारीको सकस १६ दिने अभियानमा केही कुरा कहन्छु भन्छिन् उनी म धर्ती हु हजारौ चोट...

नारी तिम्रो रूप

नारी तिम्रो रूपको अघि सूर्य, चन्द्र सबै फेल हुन्छन् । प्रकृति–सौन्दर्य, जीवन–प्राण, नङ–मासु, नारी तिम्रो नाटक सौन्दर्य हिमालझंै अटल छ । नारी तिम्रो रुपको अघि शंकर भोले बाबा न...

खै महिला अधिकार ?

नारीलाई दोश्रो दर्जाको भारी पितृसत्ता छ जारी महिला हिंसा अन्त्य दिवस आओस् कि जाओस् हिंस्रक दुष्ट दानवले कोपिला लाग्दै गरेका फूलहरुलाई च्यात्दै, लुछ्दै भोक र प्यासको तिर्खा मेटिरहेछ । रक्त...

नगरपालिकाको सम्वृद्धिका लागि कलाका गतिविधि हुनुपर्छ : बालेन्द्र शाह

काठमाडौँ महानगरपालिकाको मेयर बालेन्द्र शाहले काठमाडौँ महानगरपालिकाले आगामी वार्षिक बजेटमै नाट्य तथा चलचित्र महोत्सवहरूका लागि उल्लेख प्रयत्न गर्ने बताए । उनले नगरपालिकाको सम्बृद्धिका लागि कलाका गतिविधिहरू प्रशस्तै हुनुपर्ने धारणा समेत राखे...

साहित्य–सृष्टि बाल वाङ्मय साधना सम्मान मानन्धरलाई

बाल वाङ्मय तथा अनुसन्धान केन्द्रले साहित्य–सृष्टि बाल वाङ्मय साधना सम्मान–२०७९ बाट पहिलो पटक नेपाली बाल साहित्यका विशिष्ट साधक शान्तदास मानन्धरलाई समर्पण गर्ने भएको छ । बाल वाङ्मय तथा अनुसन्धान केन्द्रका...

भैरव अर्याल र वर्तमानका हास्यव्यङ्ग्य सिर्जना

वि.सं. १९९३ असोज ५ मा जन्मिएर २०३३ असोज १९ मा निधन भएका भैरव अर्याल नेपाली हास्यव्यङ्ग्य लेखनका सर्वाधिक सफल सर्जक हुन् । उनले नेपाली हास्यव्यङ्ग्य फाँटमा लहलह हास्यव्यङ्ग्य सिर्जना फुलाए...

कहिलेसम्म बाँधिएला मौलामा राँगो

एउटा रात आधा भागिसकेको थियो । बाँकी बँचेको आधाले पनि अँध्यारोलाई साथ दिइरहेको थिएन । मौलामा बाँधिएको राँगो फुस्किएर बजार चहार्दै थियो । पल्लो खाटमा राँगो ९भाव नायक ० मस्त...

कविता : मैले बुझ्न नसकेको मान्छे

झट्ट हेर्दा मैले पत्याइन हुन त उ उही थियो सायाको माहोलमा उ स्वयम् कसैको छाया बोकेको साया जस्तो देखियो फेसबुकका पानाहरुमा उसलाई ओल्टाइ पल्टाइ हेरें अँह चित्त बुझेन नीलो...

दुई लघुकथा

किर्तनरामको मृत्यु नाम त उसलाई जन्मिँदै बाउआमाले किर्तनराम दिएका हुन् । तर, रामको किर्तन भने कहिल्यै गाएन । उसकी आमा हरिकर्तनमा जाँदा सुत्केरी व्यथा लागेर जन्मेको कहावत छ । रामको...

निबन्ध : धमिराको गुँडमा छिचिमिराको साम्राज्य

धमिराबाट छिचिमिरा बनेकाहरूले २४ घण्टाको जीवनचक्र पुरा गरेर भुइँमा झरे । पहिला हिँड्नमा नै रमाएका छिचिमिराहरू उड्ने लोभमा परेर जीवनलाई आहुति दिने तरखर गरिरहेका छन् । प्वाँख पलाएपछि के के...

पराजुली अनेसास शिखर पुरस्कारबाट सम्मानित

अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) शिखर पुरस्कार संस्थाले साहित्यकार बद्रीप्रसाद पराजुलीलाई सम्मानित गरेको छ । सो संस्थाले कात्तिक २८ आइतबार थाहा पुस्तकालय, मीनभवन, काठमाडौँमा कार्यक्रम गरी कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि तथा नेपाल...

लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको अन्तिम कविता : मृत्यु शैयाबाट

संसार रूपी सुख स्वर्गभित्र रमेँ रमाएँ लिई भित्र चित्र सारा भयो त्यो मरुभूमि तुल्य रातै परे झैँ अब बुझ्छु बल्ल । रहेछ संसार निशा समान आएन ज्यूँदै रहँदा नि...

कविता : भोट नपाउन्जेल नेता

भोट नपाउन्जेल नेता तिमीकहाँ धाउँछ भोट पाएपछि आफूमात्रै कमाउँछ तै पनि तिमी किन जिताउँछौ जिताएपछि रूँदै किन पछुताउछौ ? खानेपानी धारा कुरी घैलामै ओसार्नुपर्ने हुन्छ खाल्डा खुल्डीमा पानी उछिट्याउदै...

व्यंग्य कविता : पक्ष–प्रतिपक्ष

हेर्दा दुइटा, भित्र एउटै कुन सत्ता हो, कुन प्रतिपक्ष ? एका सिक्काका दुईटा पाटा । खान, मिलाउन अति छन् बाठा, एउटा सत्ता अर्को संसद एक हुँदा बेईमान, अर्को...

कथा : रातको उपहार

अजीव मानिस हुन् शार्दूलसिंह । देशको निम्ति उसको गर्जना शार्दूलमय छ । मातृभूमिको माटोको निम्ति उसको वफादारी तारिफयोग्य छ । राष्ट्रवादको गर्जना सिंहतुल्य भएकाले सायद उसलाई शार्दूलसिंह नाम दिइएको...

कथा : मेरो मतपत्र खोइ ?

हात हातमा मतदाता परिचयपत्र समातेर मतदान केन्द्रमा मतदाताहरू पङ्क्तिमा उभिएका थिए । महिलाहरू महिला लेखिएको र पुरुषहरू पुरुष लेखिएको डोरीको घेराभित्र ठेलमठेल भएर पाइला सार्दै थिए । सेतो लट्ठीको...

कविता : आफ्नै भोटको चोट

भ्रष्टहरु पनि आउनेछन् ओठ कपाउने छन् खुट्टा समाउनेछन् अनि तपाईं हामीलाई मुर्ख बनाउनेछन् भ्रष्टहरुलाई चाहिएको हामी होइन हाम्रो भोट हो भोटले लगाइ दिने कोट हो अनि त्यही कोटले...

कविताः मोडलको बाहुलीबाट घोषणा पत्र

भर्खर बजारमा आएको रक्सीले अपेक्षाकृत स्थान ओगट्न नसकेपछि सुपर मोडलको गालामा टाँसेर के विज्ञापन निकालेका थिए एकाएक बिक्रीको ग्राफले उकालो चढ्न थालेपछि चर्चित भएको थियो रातारात त्यो रक्सी यो...

कविता : बेरोजगारी

सरकारले दिएको रोजगारीको पारिभाषा रोजगार सिर्जना गर्न कहाँ थियो र ? रोजगारीको खोजिमा भौतारीएको युवाले विदेशमै भएपनि थोरै रोजगारी पाएको थिए केवल पाउन बाँकी धेरै थिए तर सरकार ? म...

कविता : भगवान‍्को प्रश्न

कसैलाई नदिएको सगरमाथा तँलाई दिएँ तिलिचो रारा फेवा फोक्सुन्डो तँलाई दिएँ सप्तकोशी, कर्णाली, सप्तगण्डकी तँलाई दिएँ मन्त्रमुग्ध बनाउने मनोरम दृश्य हँसिला हिमालहरू पारिला पहाडहरू तरुण तराई सबथोक मिलाएर तेरो भागमा...

मृत्युबाट ब्युँझिएर लेखिएको गम्भीर जीवन दर्शन: जिजीविषा

यतिबेला मनीषा कोइराला राप्रपालाई जिताउन काठमाडौंको चुनावी सभामा सम्बोधनका कारण चर्चामा छिन् । तर यो लेखोट उनको राजनीतिक संग्लग्नताबारेको होइन, उनको आत्मकथाको पुस्तक बारेको हो । उनले पहिलो पटक...

त्यो बेलाको श्यामश्वेत फोटोग्राफी र डार्क रुम

मलाई काउकुती लगाइरहन्थ्यो खै केले हो केले । यो गरुँ कि, त्यो गरुँ ? यो पेशाले हुन्छ कि त्यो पेशाले ? असमञ्जसमा परिरहन्थ्यो मेरो चञ्चले मन उ बेला । त्यो...

गजल- मेरो देश

दोधारमा परेँछु पालौँ कि देश मेरो वा सिन्धुमा बगाई फालौँ कि देश मेरो । कोही गरेन वास्ता दुब्लाउँदै गएछ चिन्ता गरेर के भो ढालौँ कि देश मेरो । ...

३३ जना स्रष्टा सम्मानित

सांस्कृतिक कला विकास समूह नेपालले ३३ जना स्रष्टालाई सम्मान गरेको छ । नेपाल पर्यटन बोर्ड भृकुटीमण्डपमा शनिबार आयोजना गरिएको कार्यक्रममा उनीहरूलाई सम्मान गरिएको हो । वरिष्ठ समाजसेवी भद्रकुमारी घलेको प्रमुख...

उज्ज्वल थापाको पुस्तक सार्वजनिक

युवा नेता, उद्यमी तथा सामाजिक अभियन्ताको परिचय बनाएका दिवंगत उज्ज्वल थापाको किताब ‘ह्वाइ नेपाल’ सार्वजनिक भएको छ । शनिबार नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, कमलादी, काठमाठौंमा आयोजित कार्यक्रममा डा. स्वर्णिम वाग्ले, मोहना...

लघुकथा : सहरमा पढ्न बसेकी छोरी