साहित्य

रमेश विकलको ९५ औँ जन्मजयन्ती : कलाकारिता क्षेत्रमा गरेको योगदानबारे चर्चा

काठमाडौँ । साहित्यकार रमेश विकलको ९५औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा कलाकारिता क्षेत्रमा उनले गरेको योगदानका बारेमा चर्चा गरिएको छ । रमेश विकल साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा आज आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै सांसद सन्तोष...

भट्ट र प्रधानलाई षडानन्द पुरस्कार

काठमाडौँ । यस वर्षको षडानन्द राष्ट्रिय पुरस्कार प्राध्यापक विद्यानाथ भट्टलाई प्रदान गरिने भएको छ । आबाल ब्रह्मचारी षडानन्द प्रतिष्ठानको ११५ औँ बैठकले २०८० सालको सो पुरस्कार भट्टलाई प्रदान गर्ने निर्णय...

म साहित्य लेख्न सक्छु भनेर विश्वास दिलाउनै १५ वर्ष लाग्योः वसन्त चौधरी

काठमाडौँ । ‘व्यापारी पनि कवि हुन्छ र रु उसले पनि गीत लेख्न सक्छ र ? व्यापारी त व्यापार गर्ने हो, पैसा कमाउने हो । उनीहरूसँग भावना हुँदैन, न त मुटु...

राजेन्द्र विमलसहित १५ जना स्रष्टा सम्मानित

काठमाडौँ । मानवअधिकार तथाशान्ति समाजले स्रष्टा सम्मान अभियानअन्तर्गत स्थापित पुरस्कारद्वारा वरिष्ठ साहित्यकार राजेन्द्र विमल (धनुषा)लगायत १५ जना स्रष्टाहरुलाई शनिवार काठमाडौंमा एक कार्यक्रम गरी सम्मान गरेको छ । विमललाई चन्द्रकला...

आधा चुरोट हावैले लैजान्छ

आधा चुरोट हावैले लैजान्छ मलाई त्यसकै पिर लाग्छ आधा जीवन ऊ बिनै जिउनु छ मलाई त्यसकै पिर लाग्छ झमझम झमझम पानी पर्छ रमरम रमरम मात चढ्छ उसकै मुहार आँखाभरी ...

बडे दादाको अनुहार

शिरमा पहिरेको छ सुनका तारा जडिएको छत्रे टोपी, टोपीको घेरो वरिपरि छन् विष लेपन गरिएका तीखा न तीखा तीर । आङमा लगाएको छ मान्छेको रगतका खाटा बसेको मखमली बर्दी, कम्मरमा...

भाइटीका, सप्तरङ्गी र सयपत्री

सप्तरङ्गी र सयपत्रीको महत्वले मान पाउने यो साता कति रङ, कति उमङ्ग र कति उल्लासले भरिन्छ । आफ्ना दाजुभाइलाई निधारमा सप्तरङ्गी टीका र गलामा सयपत्रीको मालाले सजाउने दिदीबहिनीहरु । आपसी...

नरपूर्ण साहित्यिक गुठीद्वारा शर्मा र प्रधानलाई सम्मान

दार्जिलिङ । दार्जिलिङस्थित नरपूर्ण साहित्यिक गुठीले अभिव्यक्ति पत्रिकाका संस्थापक सम्पादक साहित्यकार नगेन्द्रराज शर्मा तथा साहित्यकार शरद प्रधानलाई सम्मान गरेको छ । गुठीका संरक्षक एनबी क्षेत्री तथा नेपाली साहित्य सम्मेलनका पूर्वअध्यक्ष...

के को लागि थियो त्यो वलिदान

पराईको पट्यारलाग्दो निर्जन भूमिमा मन हराएका मान्छेको भुमरीमा फसे पुग–नपुग दर्जन निर्दोष नेपालीको जीवन छिन.भरमै बम, बारुदको शिकार बने उनीहरु ढले उनीहरुको ढलाईसँगै डाँडापारी पुगेको घाम–जुन जस्तो बा–आमाको सपनाहरू ढले ...

नेपाल मेरो मुटुमा हाँस्छ

म देख्छु सपना नयाँ नेपालको तिम्रो र मेरो सुख र आनन्दको सीताको पावनता अनि बुद्धदीपको सधैँ झुल्कने एक नयाँ बिहानीको । म देख्छु सपना जीवन्त जिन्दगीको जहाँ फुल्छ फूल...

पुरोहितवादको प्रतिफल

सृजो महीरिन्द्र या अपिन्वः परिष्ठिता अहिना शूर पूर्वीः । अमत्र्यँ चिद्दासं मन्यमानमवाभिनदुक्थैर्वावृधानः । अर्थात् बलशाली इन्द्रले जलप्रवाह रोक्न अहि नामको असुरद्वारा नदीमा बाँधिएका बाँधहरू भत्काएर प्राकृतिक रूपमा बग्ने...

आख्यानकार सुवेदीलाई पद्मश्री पुरस्कार प्रदान

काठमाडौँ । खेमलाल–हरिकला लामिछाने प्रतिष्ठानद्वारा प्रदान गरिने ‘पद्मश्री साहित्य पुरस्कार’ समालोचक तथा आख्यानकार डा. देवीप्रसाद सुवेदीलाई (मनु उपन्यासका लागि) एक समारोहबिच अर्पण गरिएको छ । मनु उपन्यास ऋग्वैदिक समाजको परिवेशमा...

लघुकथा : ह्यारी र कुकुर

उसको खास नाउँ हरिप्रसाद थियो। गाउँमा छउन्जेल उसलाई हरे भन्थे। पढन सहर छिरेर जागीर खान थालेपछि उसलाई हरि भन्न थाले। अनि ग्रीनकार्ड लटरी परेर अमेरिका छिरेपछि त उसलाई ह्यारी भन्न...

डस्टबिनभित्र नागरिकता

बरू पुरै कण्ठस्थ छ पासपोर्ट नंबर तर थाहा छैन नागरिकता कता छ अहंं थाहा छैन नागरिकता कता छ ...

बिलाएका तारा

कालो औँसीको रातमा ती पिलपिल गरिरहेका ताराहरूले आज केही बोल्न खोजी रहेझैँ लाग्छ खुल्ला पुस्तकमा लेखिएका ती राता अक्षरहरूले आज केही भन्न खोजी रहेझैँ लाग्छ समयको दौडसँगै ती मनमा गढिएका...

कथा : के उनको मप्रति प्रेम थियो ?

यो कथा चोरी गरेर पठाएको थाहा हुनासाथ यसलाई क्षमायाचनासहित हटाइएको छ । – सम्पादक सधैँजसो बिहान ग्रामीण क्याम्पस गेट अगाडि बसेर चिया पिउनु मेरो दैनिकी जस्तै हुन्थ्यो। साथीहरू...

मेरो पनि सारथी बनिदेउ न कृष्ण

युद्धको संघारमा अर्जुनको जस्तै संकटग्रस्त छ मेरो पनि चित्त अन्तद्वन्द्वको भीषण आँधीहुरीमा म पनि जुध्दछु यहाँ हर नित्य यहाँ शत्रु को हो, अनि को हो मित्र यो मायाजाल बडो विचित्र ...

गाउँमा गाउँ छैन

म यतिबेला गाउँमा छु तर, गाउँ यतिबेला गाउँमा छैन लागेको थियोे पोहोर परारझैँ बाल्यकालका साथी भेटिन्छन् बचपनका यादहरु मेटिन्छन् तर, यतिबेला गाउँमा बचपनका साथी छैनन् । बजारबाट...

लघुकथा : च्याङ्ग्रो

“हामी त बूढाबूढी भयौँ । माछामासु खान छाडेको पनि दस वर्ष भयो । बाबुनानीहरुलाई भए पनि च्याङ्ग्रो ल्याउनु पर्दैन ?” नवमीको दिन बुबाले नाति नातिनीतिर हेर्दै भन्नु भयो । ...

लघुकथा : जालीदार पोशाक

सलिना एकाविहानै लडिबुडी गर्न थाली । अभिभावकलाई पर्नु पीर पर्यो । सबै जना अत्तालिए । एउटी छोरी । ममताले भरियो । ‘गाउँमा हजुरबा हजुरआमाले नछुनी हुँदा पर सुताउनु भयो...

नेपाल स्रष्टा समाज मिरिकमा आयोजित साहित्यिक कार्यक्रममा सहभागी

काठमाडौँ । नेपाल स्रष्टा समाजको टोलीले शुक्रबार भारतको मिरिकमा आयोजित विशेष साहित्यिक कार्यक्रममा सहभागिता जनाएको छ । मिरिक स्थित ‘साहित्य सुनौँ परिवार’ को आयोजनामा सम्पन्न १०० औँ शङ्खलाको साहित्य सुनौँ...

कान्छाको सपनाको घर र तिम्रो चम्किलो आँखा

उसले निकै ठूलो घर बनायो । काठमाडौँ सहरमा पाँचतले घर बनाउनु चानचुने कुरा होइन । पहाडको केटो, त्यो पनि आमाबुबा नभएको टुहुरो । धेरै मेहनत गरेर सरकारी अधिकृतमा नाम निकाल्यो...

भीडको भीड, भीडामभीड

दसैँ बजारको भीडमा भीड थपिँदा भीडले भयङ्कर रूप धारण गर्‍यो । भीडमाथि भीड थपियो । देवमन्दिरमा त्यत्तिकै भीड भयो । बसपार्कमा उत्तिकै भीड लाग्यो । भीडले यो दसैँ पनि मनायो,...

दुलाहा बन्नु पर्छ

हजुरबा भन्नुहुन्छ, मास्टर बन्नुपर्छ अनि बा भन्नुहुन्छ, डाक्टर बन्नुपर्छ पुस्ताकै नाक ठाडो पार्ने सपूत बन्नुपर्छ मेरी आमालाई हतारो छ बुहारी हेर्न भन्छिन्, अब चाँडै दुलाहा बन्नुपर्छ । भिन्नै संसार...

त्यो भोलि

जिन्दगीको ‘फास्ट लेन’मा सास नै फेर्न बेफुर्सद छ आज भ्याइ नभ्याई छ कहिले नसकिने यात्रा बिचमा रोटेपिङझैँ घुमिरहेको छु म जाँतो जस्तै घोट्टिरहेको छु एउटै परिधिमा फनफनी बनेको छु म...

कतै हराएछु भने म

ओ, आँखाको नानी बनी मेरो आँखामा बसेकी मेरी माया मेरो हृदयको सास बनी धड्किरहेकी प्यारी मुटु, मेरो श्वास, मेरो अक्सिजन म बोल्दा बोल्दै तिमीसँग हाँस्दा हाँस्दै तिमीसँग र, मुस्कुराउँदा मुस्कुराउँदै...

हुँदा खानेको दसैँ

घडी टिकटिक टिकटिक बजिरह्यो । हुन त अचेल अलार्मले भन्दा पहिले नै जिम्मेवारीले उठाउन थालिसकेको छ तर पनि मानिस प्रविधिको दास भनेझैँ अलार्म लगाइहाल्ने बानी । उठेर छतमा गएँ र...

...अनि लेखे देवकोटाले ‘पागल’ कविता

महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटामा विलक्षण प्रतिभा भएको सबै नेपाली समालोचकले भन्ने गर्छन् । कुनै कुराले उनका मनमा छोएपछि त्यसलाई साहित्यिक अभिव्यक्ति दिइहाल्थे । मनको गहिराइबाट आएको साहित्यिक अभिव्यक्तिलाई धेरैले असामान्य ठान्थे...

संस्मरण : आमा ब्रह्मलीन हुँदाको त्यो दुखान्त

सायद म १५ वर्षको थिएँ, जब मैले दुर्गादेवी नेपालसँग पहिलो पटक भेट्ने अवसर पाएको थिएँ । त्यसताका उहाँलाई सबैले ‘आमा’ भनेर सम्बोधन गर्ने भएकाले मैले पनि उहाँलाई निर्धक्क भएर ‘आमा’...

जसले १६ रूपैयाँ तिरेर महाकविसँग एक महिना ट्युसन पढे

जीवन नै संस्कृति हो, त्यस कारण जीवन जोगाउनका निम्ति हरेक व्यक्तिले आफ्नो संस्कृति जोगाउनुपर्छ । हरेक समुदायको संस्कार फरक फरक हुन्छ । त्यस्तो संस्कार घरबाटै निर्माण हुन्छ । ज्येष्ठ सदस्यबाट...

परदेशबाट चिठी

छ वर्ष भयो बिरानो ठाउँमा आएको छु बाहिर देख्नेलाई त टन्न पैसा कमाएको छु भन्नेहरुले त क्या मज्जा छ है भन्छन् तँलाई तर मलाई थाहा छ, कस्तो जीवन पाएको छु ...

महाकवि देवकोटालाई मानवतावादी कविका रुपमा स्मरण

काठमाडौँ । महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको एक सय १५ औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा आज विविध साहित्यिक कार्यक्रमसहित उनको योगदानलाई स्मरण गरिएको छ । लक्ष्मीजयन्तीका अवसरमा भीमसेनगोलास्थित मोर्डन कन्या बहुमुखी कलेजले आज विशेष...

उजाड बस्ती र म

बस्ती उजाड छ न्याउली र प्रकृतिको सम्बन्ध तोडिएको छ मौसम त वसन्तकै थियो परन्तु, एकतमास फुल्ने गुराँस आज शून्य शून्य लाग्दै छ आज किन हो ? बस्ती न्यास्रिएको छ ...

युद्धभूमिका एभी र अस्लामहरू

“बा बाहिर हेर्दै गर है,” अस्लामले भन्यो । चिन्ता नगर म छु, बाहिर पनि शान्त छ भन्दै बाबुले सान्त्वना दिन खोज्यो । केही दिनअघि मात्र रकेट आक्रमणबाट भाँचिएको खुट्टा झुन्ड्याएर...

छिद्रता

“मानव अधिकारका लागि सबै विकल्प खुला हुनु पर्छ । राजाको पालामा र राणाको पालामा बोल्न समेत पाइन्नथ्यो,” नगदनारायण चिच्याए । बोल्न पाएकोमा वाही वाही गरे । विज्ञान मेला चलिरहेको...

क्षेत्रप्रताप स्मृति साहित्य पुरस्कार डा लम्साललाई प्रदान गरिने

दमौली । गीतल प्रतिष्ठान नेपाल तथा नाटक मञ्च तनहुँद्वारा स्थापित क्षेत्रप्रताप स्मृति साहित्य पुरस्कार साहित्यकार एवं सञ्चारकर्मी डा. नवराज लम्साललाई प्रदान गरिने भएको छ । प्रतिष्ठानले यस वर्षको उक्त पुरस्कार...

म त भन्नै सक्तिनँ

बुद्धि भने सधैँ पछाडि हुने कुरा भने आकास झार्ने परस्त्रीप्रति जैले व्यभिचार राख्ने त्यस्तो कुलङ्गार महात्माको मरण स्याउँस्याउँती किरा परेर नमरोस्, म त भन्न सक्तिनँ बाहिर भने शाकाहारी भित्रभित्र...

कवि शाहको ‘अनुराग’ विमोचन

काठमाडाैँ । कवि अनु शहको अनुराग कविता सङ्ग्रहको विमोचन गरिएको छ । पूर्वप्रधानमन्त्री एवं नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको प्रमुख आतिथ्यतामा आयोजित कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि, माननीयहरु कोमल ओली, शान्ता...

‘शुभयात्रा’मा लुकेका जीवनका तरङ्ग

जेठ महिना अन्तिम अन्तिम हुँदै थियो । अत्यास लाग्दो लामो दिन, तुवाँलोले छोपेको वनपाखा अनि पहाडको दृश्यहरूले उराँठ लाग्नु स्वाभाविकै हो । दिनहरू जस्तोसुकै बेचैनी भए पनि कृषकको खेतीपाती सुरु...

लुक्ला कि नलुक्ला

‘दाइ, तपाईं बेस क्याम्प जाने हो ? कति जना हो अनि भारी कति छ ?’ अपरिचित शेर्पा भाइको यो मिठो आशाले भरिएको मायालु प्रश्नले म अलमलिन्छु । तेन्जिङ–हिलारी विमानस्थल,...

ध्यानको हिरा