साहित्य

कविता : यस्तरी आउनु

-अविनाश भट्टराई तिमी यस्तरी आउनु जसरी आउँछ ठिहिर्याउँदो हिउँदे झरीपछि न्यानो घाम तिमी यस्तरी आउनु जसरी आउँछन् स्कुल सकिएपछि, स्कुले नानीहरु तिमी आउनु, यस्तरी आउनु ...

केशव घिमिरेको उपन्यास ‘रूपिका’ लोकार्पण

युवा लेखक केशव घिमिरेको उपन्यास ‘रूपिका’ सार्वजनिक भएको छ । आइतबार काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रममा लेखक टेकनाथ दाहाल, दिल पौडेल, निर्भीकजंग रायमाझी र निबन्धकार दीपक सापकोटाले उपन्यास संयुक्त रुपले सार्वजनिक...

एउटा मजदुरको बकपत्र

उभिएको छु तिम्रो कार्यालयको अगाडि र, खोलेको छु तिम्रो लागि ढोका कुदाएको छु भीडमा पनि सहज बनाएर तिमीलाई गाडीभित्र । बिताएको छु तिम्रो कुकुर डोर्याएर तिम्रै घरमा मैले अधिकांश...

बिसीको उपन्यास ‘रमा’ सार्वजनिक

लामो समयदेखि सुर्खेतमा रहेर पत्रकारिता गर्दै आएका पत्रकार पुनम बिसीको उपन्यास सार्वजनिक भएको छ । पत्रकार महासंघ सुर्खेत शाखाको स्थापना दिनको अवसर पारेर विसीले उपन्यास ‘रमा’ विमोचन गरेका हुन् । ...

स्मृतिका जरा खोज्दै सापकोटा

पत्रकार सनत सापकोटाद्वारा लिखित संस्मरणात्मक कथाहरूको संग्रह ‘जरा’ हालै प्रकाशित भएको छ । आफ्ना बाल्यकालीन स्मृतिहरूलाई समेटेर सापकोटाले पुस्तक निकालेका हुन् । विधागत रूपमा सापकोटाले यस संग्रहलाई संस्मरणात्मक निबन्ध...

साँच्चै आमा को हुन् ?

मलाई कथा सुन्न औधि मन पर्छ । सानोमा बुबाले अनेक नेवारी लोककथा सुनाउनु भयो । ती अझै मेरा मानसपटलमा ताजै छन् । आज धेरै वर्षपछि यस्तै यस्तै कथा सुनाउने अतन्नेरी...

निबन्ध : वसन्त आउँछ रे !

वसन्त लाग्यो तर रूपरङ, मौसमको हाउभाउ केही छैन । पश्चिमी विश्वमा चारवटा ऋतु छन् । ग्रेगोरियन पात्रोअनुसार २२ मार्चबाट वसन्त ऋतु (स्प्रिङ) सुरु हुन्छ । हरेक तीन महिनामा ऋतु परिवर्तन...

मातातीर्थ औँशीः खुसी हराएका आमाहरूको मुख हेर्ने दिन

आज मातातीर्थ औँशी अर्थात् आमाको मुख हेर्ने दिन । आजभोलि अङ्ग्रेजी भाषा धेरै प्रयोग हुने भएकाले धेरैले आजको दिनलाई ‘मदर्स डे’ भनेर पनि मनाउने गरेका छन् । आजको दिन जन्म...

तपाईं राजनीति बुझ्नु हुन्न माइला दाइ

आज छोरो चाँडै स्कूलबाट घर आयो । “बाबु के भयो ? छिटै घर आईस् त । सन्चो भएन कि के हो ?” माइला दाइले दैलामुनिको गरोमा मकै गोड्दै सोधे । ...

कथा : विद्रोहको आगो

गाउँ बाहिर लेलहा बसुवाइर (बाँसघारीको नाम) नजिकै फूलकुमारी डुमिनियाको झुपडी थियो । फूलकुमारीलाई गाउँका मान्छेहरू फूला डुमिनिया भनेर बोलाउँथे । फूला एक्लै छोरोलाई लिएर त्यही झुपडीमा बस्थिन् । झुपडीको अलि...

‘महाभारा’ : प्रेम, युद्ध र संस्कृतिको बहुआयामिक प्रयोग

२०६०/६१ सालको दसैँको कुरा हो । इटहरी चोकबाट करिब १० किलोमिटर पूर्व–दक्षिणमा मिर्गौलिया भन्ने ठाउँमा म मेरो ठुलो बुवाहरूको घरमा टीका लगाउन गएको थिएँ । संयोगले बास त्यहीँ बसियो ।...

परदेशबाट आमालाई पत्र : आँखाबाट आँशु र रगत दुवै बराबरी बग्छ

प्यारी आमा, साष्टाङ्ग दण्डवत मातातीर्थ औँसी अर्थात् मातृसम्मान दिवस अथवा आमाको मुख हेर्ने दिन हो आज । कैयौँ अरु नेपालीजस्तै म पनि परदेशमा रहेकाले आमाको मुख हेर्नबाट बन्चित भएको...

कथा : आखिर आमाले जित्नु भो

छयालीसको जनआन्दोलन जारी थियो । प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना हुनेमा म आशावादी थिएँ । त्यसकारण उत्साहित पनि थिएँ । यो आशा र उत्साहको कारण देशभित्रका पञ्चायत इतर सबै शक्तिको एकता र अन्तर्राष्ट्रिय...

कविता : लभ यू जिन्दगी

एक जुनीमा पाइने मनुष्यको यो जिन्दगी कति रमाइलो हुने बालापनमा न कुनै कुराको भय न कुनै चिन्ता, न कुनै सुर्ता, बाबा आमाको काख, भाइबहिनीको साथ, सधैं यस्तै रमाइलोसँग बित्दै जान्छ...

...कोही भए

टुटेको यो मनमा मलम लगाई दिने कोही भए सम्हाल्न नसकेको यो मनलाई सम्हाली दिने कोही भए ।। मापन गर्न मिल्थ्यो भने दुःखेको मनलाई कुनै त्यस्तो यन्त्र बनेको भए मिल्थ्यो...

कविता : आज मात्र आमाको मुख हेर्ने दिन नबनोस्

आमाको मुख हेर्ने मातातीर्थ औंशीको दिन सामाजिक सञ्जालमा आमासँग खिचिएका तस्विर मात्रै देखिन्छ आमाभन्दा सन्तान खुशी भएका देखिन्छन् तर आज मात्र आमाको मुख हेर्ने दिन नबनोस् वर्षको सबै दिन आमाले ...

पत्रकार पन्थीको ‘जिरो माइल’ माथि समालोचना

बागमती प्रदेशको राजधानी हेटौंडाका पत्रकार किशोर पन्थीद्वारा लिखित ‘जिरो माइल’ नामक पुस्तकमाथि परिचर्चा गरिएको छ । मकवानपुरका साहित्यकारहरूको संस्था राउण्ड टेवल गसिपद्वारा आयोजित पुस्तकमाथिको परिचर्चा कार्यक्रममा अधिवक्ता ऋषि के.बी. र...

लूनकरणदास–गङ्गादेवी चौधरी साहित्यकला मन्दिरद्वारा पुरस्कार राशिमा वृद्धि, तीन स्रष्टा सम्मानित हुँदै

लूनकरणदास–गङ्गादेवी चौधरी साहित्यकला मन्दिरले पुरस्कारको राशि बढाउँदै यस वर्षका लागि तीन सम्मानका लागि स्रष्टाहरुको नाम चयन गरेको छ । साहित्यकला मन्दिरले साहित्य, कला, संस्कृतिको क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान पुर्याउने स्रष्टालाई विगत केही...

विराटनगरमा वसन्त काव्य उत्सव सम्पन्न

एपेक नेपाल, पूर्वाञ्चल साहित्य प्रतिष्ठानको संयोजन र इन्द्रमोहन स्मृति गुठी धनकुटाको आयोजनामा विराटनगरमा वसन्त काव्य उत्सव सम्पन्न भएको छ । तेह्रथुमपछि विराटनगरमा भएको सो उत्सवमा कविहरू विश्वविमोहन श्रेष्ठ, राजेन्द्र शलभ,...

सत्यमोहन जोशीलाई भानु सम्मान २०७९ प्रदान गरिने

नेपाल–भारत साहित्य महोत्सवको दोस्रो संस्करणमा वरिष्ठ संस्कृतिविद् शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलाई भानु सम्मान २०७९ प्रदान गरिने भएको छ । नेपाल–भारत साहित्य महोत्सव आयोजक समितिका अध्यक्ष राधेश्याम लेकालीको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले...

भैरव अर्यालको प्रतिमा अनावरण

नेपाली साहित्यका विराट प्रतिभा स्वर्गीय भैरव अर्यालको प्रतिमा अनावरण गरिएको छ । अर्यालका घनिष्ठ मित्र समेत रहनु भएका वरिष्ठ साहित्यकार÷पत्रकार आदरणीय रोचक घिमिरेले शनिवार एक कार्यक्रमबीच अर्यालको प्रतिमा अनावरण गरेका...

त्रिविका वरिष्ठ गुरुहरूको प्रहारले नेपाली लेखाइमा लाजमर्दो अराजकता फैलियो : प्रा मुकुन्दशरण उपाध्याय

मुकुन्दशरण उपाध्याय नेपाली भाषा–व्याकरणको छुट्टै धार लिएर निरन्तर अध्ययन अनुसन्धानमा समर्पित व्यक्तित्व हुन् । १९९७ वैशाख ५ गते पोखराको हेम्जामा जन्मिएका उनी संस्कृत अध्ययनका लागि भारतको वृन्दावन गई तत्कालीन काशी...

कथा : माने दाइको आशा र चुनाव

चुनाव नजिकिँदै थियो । अध्ययनकै क्रममा सहरतिरको बसाइँ पनि लामै भइसकेको थियो । चुनावको कारण स्नातक दोस्रो वर्षको परीक्षा स्थगित भएपछि गाउँतिर लागेँ । पाँच वर्षमा गाउँमा खासै परिवर्तन भएको...

कविता : धरानको भानु

के पर्खेका हुन् तिनले कालखण्ड तर्दै तर्दै के हेरेका हुन् तिनले कालखण्ड भोग्दै भोग्दै । लमतन्न नशाको झ्वाँकमा बजारिँदै आएका खोस्टा विचारहरू र बेतुकका गडगडाहट पिच्च थुकिएका पानका त्यान्द्राहरू विध्वंस...

कविताः म त्यस्तो मान्छे

दिनले खेदारिएर पिँढीमा बसेर अन्धकारलाई अँगालेको मान्छे । क्रान्तिको तृष्णाले बिउँझेर बन्दुकको नालमा शान्तिको आश झुण्ड्याएर आफ्नै खुन बग्ने लासहरूमाथि हिँडेको मान्छे । ठाउँ ठाउँमा साहस विस्ट्याएर ठाउँ...

लेखक संसारको प्रथम वार्षिकोत्सव सम्पन्न

लेखक संसार नेपालको प्रथम वार्षिकोत्सव शुक्रबार सम्पन्न भएको छ । संस्थाका अध्यक्ष साहित्यकार उपमा आचार्यको सभापतित्वमा प्रज्ञा भवनमा आयो जित सो कार्यक्रममा प्रज्ञा प्रतिष्ठानका उपकुलपति जगमान गुरुङ र राइटर्स इन्टरनेसनल...

कृति परिचय :अँजुलीभरी अति सरल कविता र गीत

‘बनावटी हाँसोको त सागर नै दिए पनि रित्तो हुन्छ, कामना हुँदैन, वासना हुँदैन भ्रम हुन्छ त्यो स्वच्छ अनि निर्मल हुँदैन त्यो...’ औपचारिकता हुन्छ नेपाली राष्ट्रसेवकहरू नियमित प्रशासनिक काम मात्र...

जसले पाश्चात्य साहित्यको सिद्धान्त सामग्रीलाई नेपाली पाठकमाझ ल्याए

साहित्यकार पोषण पाण्डेको नाम आधुनिक नेपाली साहित्यको इतिहासमा मनोवैज्ञानिक कथाकार एवं प्रतीकवादी कविको परिचयमा स्थापित छ । उनको ‘भिनाजुको स्विटर’, ‘कृष्णदासको भित्तेघडी’, ‘राघेश्यामको साइकल’, लगायत कैयौँ कथा सदाबहार चर्चित छन् ।...

हराएँ इन्द्रेणी रङहरूमा

बिहानैदेखि मौसम एकदम सफा थियो । हड्सन नदी किनारको ३१ रिभरकोर्ट अपार्टमेन्ट १००४ नजिकैको लिफ्टबाट आ–आफ्ना साना सुटकेस गुडाउँदै रेखा र म तल झर्यौँ । हाम्रो छोरा सुनिल केही वर्षदेखि...

अपराजित पारिजात

मेरा दुःख सुखमा सर्वदा सामेल हुने एक सेट साथीहरु छन् । ती मेरा जीवनका ऊर्जा हुन्, सिर्जनशीलताका स्रोत हुन् । तिनको बेहिसाब हार्दिकता मेरो जिन्दगीको यति विशाल आर्जन हो कि...

५ हजार एकसय ६ मिटर उचाइमा उपन्यास ‘भाइरस लभ’ लोकार्पण

कीर्तिमानी गीतकार तथा साहित्यकार डा. डीआर उपाध्यायको नयाँ उपन्यास ‘भाइरस लभ’ मनाङमा रहेको तिलिचो तालको उचाइमा लोकार्पण गरिएकोे छ । उपन्यास ‘भाइरस लभ’ तिलिचो तालसँगैको हिमालको पाँच हजार एकसय ६...

‘नेपाल किन बनेन ?’ सार्वजनिक

स्वर्गीय पुष्करलाल श्रेष्ठको ‘नेपाल किन बनेन ?’ कृति सार्वजनिक गरिएको छ । श्रेष्ठले पत्रकारिताका क्रममा विभिन्न समयमा लेखेका राजनीतिक आलेखहरूको सङ्ग्रह हो– यो कृति । लोकप्रिय सिनेमा मासिक कामनाका संस्थापक प्रधान...

कविता : मानुषी

तिमी जति गर्न सक्छौ त्यति म पनि गर्न सक्छु तिमी जत्तिकै पाखुरी बजार्न सक्छु पसिना बगाउन सक्छु तिम्रा सबै अनुभूतिहरू मेरा पनि अनुभूति तर इतिहासले आज कहाँ ल्याएर पछार्&zwj;यो कुन्नि...

पत्रकार पन्थीको दोस्रो पुस्तक ‘जिरो माइल’

अमेरिकी अध्यागमनका विषयमा नेपाली भाषामा लेखिएको पुस्तक ‘जिरो माइल’को शनिवार लोकार्पण भएको छ । खसोखासका प्रधानसम्पादक तथा लेखक किशोर पन्थीद्वारा लेखिएको पुस्तक ‘जिरो माइल’को लोकार्पण र आषिस फाउण्डेसन...

‘शाश्वत आकृति’को विमोचन

साहित्यकार राधा कार्कीको ‘शाश्वत आकृति’ कविता सङ्ग्रहको विमोचन गरिएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, काठमाडौँमा आयोजित एक कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेती, उपकुलपति डा. जगमान गुरुङ, सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद...

योगीको ‘गोरखवाणी’ सार्वजनिक

डा. चिन्तामणि योगीद्वारा लेखिएको ‘गोरखवाणी’ सार्वजनिक भएको छ । गुरु गोरखनाथका प्रवचनहरुको सँगालोका रूपमा रहेको उक्त पुस्तक पोखरा विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्राडा प्रेमनारायण अर्यालले लोकार्पण गरेका हुन् । नयाँ वर्षकोे उपलक्ष्यमा...

कथा : दन्त–बझान

गाउँ गाउँमा चुनावको सरगर्मी छाएको छ । टोल टोलमा पार्टी पार्टीको बीच प्रतिस्पर्धा चुलिएको छ । स्वस्थ प्रतिस्पर्धा पनि देख्न सकिन्छ, अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा पनि देख्न सकिन्छ । कुनै कुनै पार्टीको...

साताका ५ कविताः हो म लडेँ उसको लागि

हामीले रातोपाटीमा प्राप्त भएका कवितामध्ये केही छानिएका रचनाहरूलाई ‘साताका कविता’ स्तम्भमा शनिबारको साहित्यिक परिशिष्टमा समेट्दै आएका छौँ । हरेक साता नियमित रूपता नभएता पनि प्राप्त भएका कविताहरूका आधारमा यस्तो छनोट...

नयाँ वर्षका अवसरमा प्रज्ञा र साझाको दुईहप्ते पुस्तक प्रदर्शनी

नयाँ वर्षका अवसरमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र साझा प्रकाशनले संयुक्तरुपमा दुईहप्ते पुस्तक प्रदर्शनी सुरु गरेका छन् । प्रज्ञाको भानुभक्त कक्षमा चैत ३० गते बुधबारदेखि सुरु भएको प्रदर्शनीमा प्रतिष्ठानले २०३० सालदेखि २०७८...

फिल्म निर्देशक नवल सम्मानित

भाषा, साहित्य र कलामा योगदान दिने करिब आधा दर्जन स्रष्टा सम्मानित भएका छन् । इटहरी उप–महानगरपालिकाको संयोजनमा रहेको इटहरी भाषा साहित्य कला सृजना परिषद्को आयोजना रहेका ‘इटहरी सृजना उत्सव –२०७८’...

शान्तिराम र रजनीलाई जसराज प्रतिभा पुरस्कार