साहित्य

लघुकथा : झिँगा

उसले सानै उमेरमा देशभक्तिको पाठ पढ्यो । गुरूले उसलाई देशप्रति वफादार बन्न र देशको हितमा काम गर्ने शिक्षा दिनुभयो । उसले मनमनै भन्यो, “आहा ! मेरो देश ! मेरो पुर्खाले बनाएको...

कथा : झोरी

‘ए बोटे, माछा ले ।’ ‘नाई देलाटी रे ।’ (भो दिन्न हौ) भन्दै आवाजतिर हेर्न खोज्यो तर हेर्न भ्याएन । ऊ हतारमा थियो । पश्चिमी टुँडाको खेतमा घाम लुकिसकेको...

म पुरानो जमानाको मान्छे

छोटो कपाल नगराउँदा म पुरानो जमानाको हुन्छु । सेतो, खैरो कपाल नगराउँदा म पुरानो जमानाको हुन्छु ।। प्रत्येक दिन, सामाजिक सञ्जाल नरङ्ग्याउँदा म पुरानो जमानाको हुन्छु । टिकटक नबनाउँदा ...

गजल : सधैँ सधैँ तिम्रो छेउ आउन पाऊँ

सधैँ सधैँ तिम्रो छेउ आउन पाऊँ मैले दिलैदेखि चोखो माया लाउन पाऊँ मैले ! कोइलीको झैँ बोली तिम्रो चन्द्रझैँ मुहार तिम्रो प्रित तिम्रै गीत गाउन पाऊँ मैले मनभित्र...

लघुकथा : केटाको योग्यता

देउरालीको चौतारोमा कृष्णप्रसादजी र रामहरिको भेट भयो । “ओहो कृष्णप्रसादजी धेरैमा भेट भयो त ।” रामहरिले भने । “म हजुरलाई नै भेट्न आउँदै गरेको, बिच बाटोमा भेट भयो । बाटो...

माया, अब के हुन्छ ?

अचेल तिम्रो आगमन खुसी बोकेर झुल्किन्छ फुलजस्तै मुस्कुराउँदै अनेक तरङ्ग छर्दै म मा बेजोड आनन्दानुभूति भर्दै आफ्नोपनको अलौकिक नसा दियर फर्किन्छ्न तिम्रा यादका स्पर्सहरु दिन र रातको घेराभित्रको जिन्दगी तिम्रो...

विसंगत बस्तीको उहापोह

बस्तीलाई विम्व बनाएर लेखिएका धेरै साहित्यिक रचनाको लामो सूची तयार हुने देखिन्छ । मदन पुरस्कार प्राप्त सरुभक्तको पागल बस्ती, सरुबिन्दको विसंगत बस्तीहरु, जर्ज अर्वेलले लेखेका एनिमल फार्मको नेपाली अनुवाद पस्केका...

सिन्दूर

गाउँमा माइला बाको परिवार आदर्श परिवारमा गनिन्थ्यो । सबै कुरा राम्रो थियो । एक दिन बिहानै माइला बा गर्जिए, ‘म तिमीहरू सबैको धरोहर हुँ । म ढलेँ भने जति नै...

हत्या मिश्रित यात्रा

काया भित्रको थैली भर्ने पियुषको आर्जन गर्न नसकेका नेपाल आमाका हर्कबहादुरहरु आज गुण्डा भएका छन् र, गरिरहेछन् हत्या मिश्रित यात्रा । अप्ठ्यारो पथ होस्, या, अक्करे भिरका मुटु नै...

अँगालोभरिको अनुभूति : एक विहङ्गम

नाम श्रवण गर्दैमा रुमानी, सुमधुर र प्रेरणाप्रद लाग्ने नेपाली वाङ्मयका अविश्रान्त साधक वसन्त श्रेष्ठद्वारा विरचित ‘अँगालोभरिको अनुभूति’ पुस्तक पढ्न पाइयो । सरसर्ती अवलोकन गर्दा अभिव्यञ्जनाले सम्मोहित हुँदै आनन्दले उद्वेलित र...

कवि लम्साललाई सुदूरपश्चिमाञ्चल साहित्य सम्मान प्रदान गरिने

सुदूरपश्चिमाञ्चल साहित्य समाजले वरिष्ठ साहित्यकार एवं नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व सदस्य सचिव सनत रेग्मी र वरिष्ठ कवि एवं रेडियो नेपालका निर्देशक डा. नवराज लम्साललाई सम्मानित गर्ने भएको छ । ...

मृदुलको ‘समकालीन लघुकथा विवेचना’ विमोचित

साहित्यकार ममता श्रेष्ठ मृदुलको समकालीन लघुकथा विवेचनाको विमोचन गरिएको छ । बरिष्ठ कथाकार पद्मावती सिंहको प्रमुख आतिथ्यमा राजधानीको बत्तीसपुतलीस्थित तृप्ति रेस्टुरेन्टमा बिहीबार आयोजित एक समारोहका बीच साहित्यकारहरू प्राडा सावित्री मल्ल कक्षपति,...

थारू लोकसाहित्य प्रकाशित

लक्ष्मी माली तथा डा.कृष्णराज सर्वहारीको सम्पादनमा ‘थारू लोकसाहित्य’ प्रकाशित भएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले प्रकाशित गरेको यस पुस्तकमा थारू समुदायका विविध भाषिका अन्तर्गतको लोक साहित्य समेटिएको छ । ...

नेपाली भाषाको एकीकरणमा आदिकविको योगदान महत्वपूर्ण : मुख्यमन्त्री पोखरेल

गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले नेपाली भाषाको एकीकरणमा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको योगदान महत्वपूर्ण रहेको बताएका छन् । भानु वाङ्‍मय प्रतिष्ठान पोखराद्वारा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०९ औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा...

कविता : भानुभक्त

पहिलो जुनी, विसं १८७१ असार २९ मा आए भानुभक्त र गए,– विसं १९२५ असोज ६ सँगै दोस्रो जुनी,– भए आदिकवि कतै चिम्सा आँखा ! कतै लामो नाक ! कतै गोरो...

के आदिकवि भानुभक्तको जन्ममितिमा अझै छ विवाद ?

पाहाड्को अति वेस देश् तनहुँमा श्रीकृष्ण ब्राह्मण् थिया, खुप् उच्चा कुल आर्यवंशि हुनगै सत्कर्ममा मन्दिया, विद्यामा पनि जो धुरन्धर भई शिक्षा मलाई दिया, इन्को नाति म भानुभक्त भनि हूँ यो...

कालज्वरले मरणासन्न स्थितिमा पनि लेखिरहे भानुभक्तले ‘रामगीता’

भानुभक्त आचार्य नेपाली भाषासाहित्यको प्राथमिक कालका केन्द्रीय प्रतिभाका रूपमा स्थापित र सम्मानित छन् । प्राथमिककालीन नेपाली कविताका दुई धारा वीर र भक्तिमध्ये आचार्य भक्ति धाराको प्रतिनिधित्व र नेतृत्व गर्ने स्रष्टा...

बसन्त चौधरीले पाए ‘छिन्नलता गीत पुरस्कार’

कवि तथा गीतकार बसन्त चौधरीले २०७८ सालको ‘छिन्नलता गीत पुरस्कार’ पाएका छन् । असार २६ गते राजधानीमा वरिष्ठ गीतकार रमोलादेवी शाह(छिन्नलता)को १०० औं जन्मजयन्ती तथा ४० औं छिन्नलता गीत पुरस्कार समर्पण...

रानाथारूको लोककथा प्रकाशित

इन्द्र चौधरीको ‘रानाथारू समुदायमा प्रचलित लोककथा तथा मिथक’ नामक् पुस्तक प्रकाशित भएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले प्रकाशन गरेको पुस्तकमा सुदूरपश्चिम प्रदेशको कैलाली र कञ्चनपुरमा मात्र बसोबास गर्ने रानाथारू समुदायमा रहेको...

वसन्त श्रेष्ठको ‘नारायणमान श्रेष्ठ इतिवृत्त’ विमोचन

कवि वसन्त श्रेष्ठको ‘नारायणमान श्रेष्ठ इतिवृत्त’ कृतिको विमोचन गरिएको छ । राजधानीमा काठमाडाैंमा एपेक नेपालद्वारा आयोजित एक समारोहका बीच माननीय स्वास्थ्य मन्त्री भवानी खापुङले सो कृतिको विमोचन गरे । ...

सरकारद्वारा विभिन्न विधाका स्रष्टा पुरस्कृत, कसले के पाए ?

सरकारले नेपाली भाषा, साहित्य, संस्कृति र नाट्य विधामा विशिष्ट योगदान गर्ने विभिन्न स्रष्टा र सर्जकलाई पुरस्कृत गरेको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले विभिन्न स्रष्टालाई राष्ट्रिय तथा प्रादेशिक प्रतिभा...

साहित्य र संगीतको विशिष्ट पहिचान छ : प्रधानमन्त्री देउवा

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले नेपाली भाषा, कला, साहित्य र संगीतको रचनात्मक र सृजनात्मक कार्यमा सरकार सदैव सहयोगी र साथमा रहने बताएका छन् । आइतबार सरकारले आयोजना गरेको राष्ट्रिय पुरस्कार वितरण समारोहलाई...

'चोभार ब्लुज’को लोकार्पण

इन्जिनियर विक्रमभक्त जोशीको कृति कथासङ्ग्रह ‘चोभार ब्लुज’को लोकार्पण सम्पन्न भएको छ । वरिष्ठ आख्यानकार तथा प्राज्ञ माया ठकुरीको प्रमुख आतिथ्यतामा राष्ट्रिय नाचघरमा आयोजित समारोहमा पुस्तकको लोकार्पण गरिएको हो । ...

सुशीलाको खुसी बिनाको मुस्कान र मनुषी एकसाथ विमोचन

साहित्यकार सुशीला पौडेलको २ कृति “मनुषी” (मुक्तक सङ्ग्रह) र “खुसीविनाको मुस्कान” (गजल सङ्ग्रह) लाई नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरी विमोचन गरिएको छ । नेपाली काँग्रेसका महामन्त्री गगन थापाको...

कथा : भाइरस

“हेल्लो मे आई कम इन ?’ एउटी सानी, गोरी केटीले ढोकाबाट चियाएर हँसिलो मुद्रामा भित्र आउने अनुमति मागी । “यस कम इन, प्लिज !” सहज रूपमा अनुमति दिएँ । २२–२४...

मायामा आक्रोश

आक्रोशको बचनले झम्टिँदा कसै गरी तिम्रो व्यवहारको मन दुख्यो भने मेरो चरित्रलाई हत्या गर्दा कसै गरी तिम्रा ती भावना बाहिर देखिए भने तिमीले मलाई बनाएका ती कठपुतलीका स्वरुपरु छर्लङ्ग देखिए...

जङ्गी नेताको राष्ट्रवाद

अहोरात्र राष्ट्रवादको खाँडो जगाइ नथाक्ने जङ्गी नेताको भान्साघरमा देखेँ, त्यहाँ बङ्गलादेशको गबी खेतमा फलेको बासमती चामलको भात मग्मगाएको छ । हाजीपुरमा फलेको भण्टाको तरुवा तयार छ । मधुवनीको पोखरीमा हुर्किएका...

तीन मुक्तक

१ यो ढुकढुकी किन आज तिमी भित्र सर्न खोज्छ मेरो शिर पनि निदाउन तिम्रै काखमा पर्न खोज्छ । संसार जित्न सक्छु प्रिय साथ तिम्रो पाएँ भने, दुःखको सागर यो...

रहर र लहडमा कविता लेख्ने कवि होइन नवीन

‘कविताको एक अराजक प्रेमी !’ यसो भन्दा स्वयं नवीन अभिलाषी रिसाउने खतरा छ । तर म यही भन्न मन पराउँछु । किनकि ऊ कविताका लागि बाँचेको र कविताले बाँचेको मानिस...

कथा : हामी बाँची रहनुको कुनै कारण छैन

उ अचानक मरिहाल्नु पर्ने कुनै कारण देख्दिन । उ आफू मरेर कसैलाई पछुतोमा पार्छु भन्ने हेतुले मरेको हो भनौँ भने उसको बाको आँखाबाट एक थोपो आँसु खसेन । कालो,...

२०७९ को ‘जसुदा स्मृति पुरस्कार’ कवि सुन्दर कुरूपलाई प्रदान गरिने

यो वर्ष अर्थात् २०७९ सालको ‘जसुदा स्मृति पुरस्कार’ इलामका कवि सुन्दर कुरूपलाई प्रदान गरिने भएको छ । बिहीबार बसेको भानु प्रतिमा संरक्षण तथा साहित्य सम्वर्द्धन समितिको बैठकले २०७९ सालको ‘जसुदा...

जोशीको ‘हिति प्रणाली’ विमोचित

पद्मसुन्दर जोशीको अनुसन्धनामूलक कृति ‘हिति प्रणाली’को विमोचन गरिएको छ । ललितपुर महानगरपालिकाले बुधबार एक कार्यक्रमको आयोजना गरी लेखक पद्मसुन्दर जोशी, ललितपुर महानगरका मेयर चिरीबाबु महर्जन र नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि...

पाठक, कार्की र थापालाई योगमाया नारी स्रष्टा सम्मान

नेपाल स्रष्टा समाजले योगमाया दिवसको अवसर पारेर दुई नारी स्रष्टाहरू हिरण्यकुमारी पाठक र रुकु कार्कीलाई ‘योगमाया राष्ट्रिय नारी स्रष्टा सम्मान’ प्रदान गरेको छ । नेपाल प्रज्ञा पतिष्ठानको लेखनाथ सभाकक्षमा बुधबार...

नेपाल–चीन अनलाइन साहित्य सम्मेलन सम्पन्न

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र चिनियाँ लेखक सङ्घको संयुक्त आयोजनामा नेपाल–चीन अनलाइन साहित्य सम्मेलन मङ्गलबार सम्पन्न भएको छ । ‘रेसम मार्गमा साहित्यिक कल्पना’ विषयक उक्त सम्मेलनमा नेपाल र चीनका विद्वान् एवम् साहित्यकारहरू...

‘शार्दुल-सागर’ कविता संग्रह विमोचन

सूर्यकुमार पण्डितको ‘शार्दुल-सागर’ नामक कविता संग्रह हालै विमोचन भएको छ । अनुपम साहित्य सिर्जना प्रतिष्ठानद्वारा आयोजित कार्यक्रममा मन्जुश्री साहित्यिक समाजका अध्यक्ष डा. बमबहादुर जितालीले पुस्तकको विमोचन गरेका हुन् । पुस्तकमाथि...

पुल्चोकमा राष्ट्रव्यापी कवितावाचन प्रतियोगिता हुँदै

साहित्य र प्रविधिलाई जोड्ने प्रयत्‍नका रुपमा सिभिल इन्जिनियरिङ विद्यार्थी समाज-नेपाल पुल्चोक क्याम्पसको आयोजना तथा आईओई स्पोटलाइट क्लबको सहआयोजनमा राष्ट्रव्यापी कवितावाचन प्रतियोगिता हुने भएको छ । मुख्य कार्यक्रम पुल्चोक क्याम्पस...

एकैदिन १२ वटा ‘उपाधि’ पाएपछि, आलोचित भए ‘कवि’

आफुलाई अलौकिक दावी गर्दै आएका पोखराका कवि देशभक्त सिंह कुँवर सामाजिक सञ्जालमा निकै आलोचित भएका छन् । शनिबार भएको एउटा कार्यक्रममा उनलाई आयोजकले १२ वटा उपाधि दिएको फोटो र उपाधिको...

हलेसी गढीको इतिहास पुस्तक र वृत्तचित्रमा

खोटाङको हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका–५ दुर्छिमस्थित हलेसी गढीको ऐतिहासिक विषयवस्तु समेटिएको पुस्तक तथा वृत्तचित्र सार्वजनिक गरिएको छ । नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा हलेसी गढी संरक्षण कार्यदलले तयार पारेको हलेसी गढीको इतिहास झल्काउने...

किशोर पन्थीको पुस्तक ‘अन्ट्रान्सलेटेबल’ विश्वका १२ देशमा उपलब्ध

पत्रकार किशोर पन्थीको तेश्रो पुस्तक अन्ट्रान्सलेटेबल विश्वका १२ देशमा हार्डकभर र पेपरब्याकमा उपलब्ध भएको छ । अन्ट्रान्सलेटेबल पुस्तक अमेजनमार्फत विश्वका १२ देशमा हार्डकभर र पेपरब्याकमा उपलब्ध भएको हो । ...

पाँच व्यक्तित्व सम्मानित

सूचक प्रकाशनको १५औँ वार्षिकोत्सव तथा सूचक सम्मान समर्पण समारोहमा बनेपामा शनिबार काभ्रेका विभिन्न विधाका पाँच व्यक्तिलाई सम्मान गरिएको छ । कार्यक्रममा वरिष्ठ साहित्यकार मोहन दुवालकासाथ साहित्कारद्वय हरि मञ्जुश्री र...

दाजैलाई चिट्ठी